13 grudnia

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   522 p.n.e. – Wojska władcy Persji Dariusza I Wielkiego pokonały w bitwie nad Tygrysem powstańców samozwańczego króla Babilonii Nabuchodonozora III.
•   115 – Antiochia na terenie dzisiejszej Turcji została zniszczona przez trzęsienie ziemi, w wyniku którego omal nie zginął cesarz Trajan.
•   862 – W Auxerre odbył się ślub księcia Flandrii Baldwina I Żelazne Ramię z Judytą, uprowadzoną wbrew woli ojca córką króla zachodniofrankijskiego Karola II Łysego.
• 1250 – Po śmierci cesarza Fryderyka II Hohenstaufa w Świętym Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego rozpoczęło się tzw. wielkie bezkrólewie.
• 1294 – Celestyn V, jako pierwszy w historii papież, złożył urząd, po czym zostało zwołane konklawe w Castel Nuovo w Neapolu.
• 1308 – Legat papieża Klemensa V, kardynał Gentilis de Monte Florido nadał paulinom regułę św. Augustyna.
• 1474 – Izabela I Kastylijska została koronowana na królową Kastylii i Leónu.
• 1521 – Jan III Aviz został królem Portugalii.
• 1545 – Rozpoczęły się obrady Soboru trydenckiego.
• 1577 – Francis Drake wypłynął z angielskiego portu Plymouth w rejs dookoła świata.
• 1642 – Holenderski żeglarz Abel Tasman odkrył Nową Zelandię.
• 1643 – Angielska wojna domowa: okupujące miasto Alton niewielkie oddziały Rojalistów zostały zaskoczone i pokonane przez wojska Parlamentu.
• 1793:
  • Powstanie w Wandei: zwycięstwo francuskich wojsk republikańskich nad powstańcami w bitwie pod Le Mans.
  • W Paryżu został zgilotynowany dyplomata książę Louis Marie Florent du Châtelet.
• 1806 – Wojna rosyjsko-turecka: wojska rosyjskie pod wodzą gen. Michaiła Miłoradowicza zajęły Bukareszt.
• 1836 – Spłonął Teatro La Fenice w Wenecji.
• 1848 – Powstanie węgierskie: gen. Józef Bem został dowódcą wojsk węgierskich w Siedmiogrodzie i Banacie.
• 1861 – Wojna secesyjna: nierozstrzygnięta bitwa pod Camp Allegheny.
• 1862 – Wojna secesyjna: atak wojsk konfederackich rozbił wojska Unii w trakcie I bitwy pod Fredericksburgiem (11–15 grudnia).
• 1867 – 12 osób zginęło, a 120 zostało rannych (w tym wielu przechodniów) w wyniku wybuchu bomby pod murem więzienia Clerkenwell w Londynie, podłożonej przez irlandzkich Fenian w celu uwolnienia swoich dwóch współtowarzyszy.
• 1880 – Papież Leon XIII ogłosił encyklikę Sancta Dei Civitas.
• 1900 – Uruchomiono pierwszą wąskotorową linię kolejową na Bornholmie.
• 1904 – Wojna rosyjsko-japońska: po wejściu na rosyjską minę zatonął japoński krążownik „Takasago”, w wyniku czego zginęło 280 (według innych źródeł^[jakich?] 204) członków załogi.
• 1907 – Na Morzu Celtyckim zatonął podczas sztormu amerykański siedmiomasztowy szkuner gaflowy o stalowym kadłubie „Thomas W. Lawson”, w wyniku czego zginęło 17 spośród 19 osób na pokładzie.
• 1914 – I wojna światowa: na Morzu Marmara brytyjski okręt podwodny HMS B11 zatopił turecki pancernik „Mesudiye”, w wyniku czego zginęło 37 z jego ponad 670-osobowej załogi.
• 1917 – Powstała Krymska Republika Ludowa.
• 1918 – Thomas Woodrow Wilson przybył na pokładzie okrętu wojennego do Francji, aby wziąć udział w powojennych rokowaniach pokojowych i został tym samym pierwszym urzędującym prezydentem USA, który odwiedził Europę.
• 1920 – Niemiecki cukiernik Hans Riegel założył firmę Haribo.
• 1921 – Podczas konferencji waszyngtońskiej zwarto 10-letni amerykańsko-brytyjsko-francusko-japoński traktat o wzajemnym poszanowaniu i wspólnej obronie stanu posiadania w rejonie Pacyfiku, w ramach którego został zniesiony brytyjsko-japoński układ sojuszniczy.
• 1922 – Federacyjny Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich Zakaukazia został przekształcony w Zakaukaską FSRR.
• 1928 – W nowojorskiej Carnegie Hall odbyła się premiera poematu symfonicznego George’a Gershwina Amerykanin w Paryżu.
• 1930 – Théodore Steeg został premierem Francji.
• 1937 – Wojna chińsko-japońska: armia japońska zdobyła Nankin, który stał się stolicą marionetkowego państwa chińskiego. Żołnierze rozpoczęli masakrę ludności cywilnej.
• 1939 – Bitwa u ujścia La Platy między okrętami brytyjskimi a niemieckim rajderem „Admiral Graf Spee”, który uszkodzony wycofał się do portu Montevideo w neutralnym Urugwaju, gdzie 17 grudnia dokonał samozatopienia.
• 1940:
  • Marcel Déat założył w Paryżu kolaboracyjne faszystowskie Zgromadzenie Narodowo-Ludowe (RNP).
  • Pierre-Étienne Flandin został po raz drugi premierem Francji.
  • Wojna grecko-włoska: rozpoczęła się bitwa pod Himarą.
• 1941:
  • Incydent na Niʻihau na Hawajach (7–13 grudnia), który doprowadził do umieszczenia 120 tysięcy mieszkających na terytorium USA Japończyków w obozach internowania.
  • Kampania śródziemnomorska: w bitwie koło przylądka Bon (Tunezja) alianckie niszczyciele zatopiły dwa włoskie krążowniki, w wyniku czego zginęło ponad 900 osób.
  • Ponad 6 tys. osób zginęło po przerwaniu brzegów górskiego jeziora i zalaniu przez falę powodziową wschodniej dzielnicy miasta Huaraz w Peru.
  • Wojska japońskie wkroczyły do południowej Birmy.
• 1943:
  • Bitwa o Atlantyk: amerykańskie samoloty i niszczyciele zatopiły niemiecki okręt podwodny U-172. Zginęło 13 członków załogi, uratowano 46.
  • W miejscowości Kalawrita na Peloponezie Niemcy dokonali masakry 677 mężczyzn i chłopców, po czym spalili jej zabudowania.
• 1944 – Front zachodni: zwycięstwo wojsk amerykańskich w bitwie o Metz (27 sierpnia–13 grudnia).
• 1949 – Sidney Holland został premierem Nowej Zelandii.
• 1951 – Weszła w życie Karta Organizacji Państw Amerykańskich.
• 1955 – Założono peruwiański klub piłkarski Club Sporting Cristal.
• 1956 – Togo Brytyjskie zostało przyłączone do Złotego Wybrzeża (obecnie Ghana).
• 1959 – Abp Makarios III zwyciężył w pierwszych wyborach prezydenckich na Cyprze.
• 1960 – Podczas wizyty cesarza Haile Selassiego I w Brazylii doszło do nieudanej próby wojskowego zamachu stanu w Etiopii.
• 1962 – NASA wystrzeliła pierwszego satelitę telekomunikacyjnego Relay 1.
• 1966 – 79-letni Richard Paul Pavlick, który 11 grudnia 1960 roku w Palm Beach na Florydzie usiłował dokonać samobójczego zamachu bombowego na prezydenta-elekta Johna F. Kennedy’ego, został zwolniony ze szpitala psychiatrycznego, dokąd trafił po uznaniu go za niepoczytalnego.
• 1967:
  • Król Grecji Konstantyn II uciekł wraz z rodziną do Włoch po nieudanej próbie obalenia rządzącej w kraju junty wojskowej.
  • Wystrzelono amerykańską sondę kosmiczną Pioneer 8.
• 1969 – Płk Paul-Émile de Souza został ogłoszony przez wojsko przewodniczącym Dahomeju (Beninu).
• 1971 – Chiny uwolniły agenta CIA Richarda Fecteau, więzionego tam od 1952 roku po zestrzeleniu amerykańskiego samolotu szpiegowskiego C-47.
• 1972 – Premiery filmów: Tragedia „Posejdona” w reżyserii Ronalda Neame i Irwina Allena oraz Ucieczka gangstera w reżyserii Sama Peckinpaha.
• 1973 – 47 osób zginęło, a 17 zostało rannych w wyniku wybuchu gazu w hotelu robotniczym w czeskim Tachovie.
• 1974 – Proklamowano Republikę Malty.
• 1978 – W Tokio założono studio Gallop produkujące filmy anime.
• 1980 – Zlikwidowano komunikację tramwajową na Placu Wacława w Pradze.
• 1981 – Odzyskano skradzione 7 listopada z kościoła San Geremia w Wenecji zmumifikowane zwłoki św. Łucji z Syrakuz.
• 1982 – Około 2,8 tys. osób zginęło w wyniku trzęsienia ziemi w Jemenie.
• 1983 – Turgut Özal został premierem Turcji.
• 1984 – W Australii powstał drugi gabinet Boba Hawke’a.
• 1985 – Eksperymentalny amerykański Grumman X-29 jako pierwszy samolot z ujemnym skosem skrzydeł przekroczył barierę dźwięku.
• 1994:
  • Na Słowacji utworzono trzeci rząd Vladimíra Mečiara.
  • W Casablance rozpoczął się 7. zjazd Organizacji Konferencji Islamskiej.
• 1995 – Krótko po starcie z Werony rozbił się mający lecieć do Timișoary An-24B rumuńskich linii Banat Air, w wyniku czego zginęło wszystkich 49 osób na pokładzie (41 pasażerów i 8 członków załogi).
• 2001:
  • Premiera filmu Piękny umysł w reżyserii Rona Howarda.
  • Uzbrojona grupa islamistów zaatakowała budynek parlamentu w Delhi. Władze Indii oskarżyły o zorganizowanie zamachu Pakistan.
• 2002 – Na szczycie w Kopenhadze zakończyły się negocjacje między Unią Europejską a dziesięcioma państwami kandydującymi: Cyprem, Czechami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, Polską, Słowenią, Słowacją i Węgrami.
• 2003:
  • Fiaskiem zakończyły się negocjacje na szczycie w Brukseli, dotyczące pierwszego projektu Konstytucji europejskiej.
  • Obalony dyktator Iraku Saddam Husajn został ujęty przez wojska amerykańskie niedaleko rodzinnego Tikritu.
• 2004 – Południowokoreański seryjny morderca i kanibal Yoo Young-chul został skazany na karę śmierci.
• 2006:
  • Delfin chiński został uznany za gatunek prawdopodobnie wymarły. Od tego czasu nie zaobserwowano ani jednego osobnika.
  • Fikcyjne ogłoszenie secesji Flandrii w Belgii.
• 2007 – W Lizbonie podpisano traktat reformujący Unię Europejską.
• 2008 – Rosjanka Ksienija Suchinowa zdobyła w Johannesburgu tytuł Miss Świata.
• 2009 – W trakcie wizyty w Mediolanie premier Włoch Silvio Berlusconi został trafiony w twarz miniaturką miejscowej katedry, doznając złamania nosa i kilku zębów.
• 2011 – Moncef Marzouki został zaprzysiężony na urząd prezydenta Tunezji.
• 2014 – Polsko-duński film Ida w reżyserii Pawła Pawlikowskiego podczas 27. ceremonii wręczenia Europejskich Nagród Filmowych w Rydze zdobył nagrody w kategoriach: najlepszy film europejski, najlepsza reżyseria, najlepszy scenariusz oraz nagrodę publiczności.
• 2016:
  • Saulius Skvernelis został premierem Litwy.
  • Sułtan Kelantanu Muhammad V Faris Petra został królem Malezji.
• 2017 – W Czechach został zaprzysiężony pierwszy rząd Andreja Babiša.
• 2018 – 9 osób zginęło, a 84 zostały ranne w wyniku zderzenia pociągu ekspresowego ze składem technicznym w tureckiej Ankarze.
• 2021 – Kirił Petkow został premierem Bułgarii.
• 2022 – Co najmniej 141 osób zginęło, a dziesiątki zostało rannych podczas powodzi i osunięć ziemi w Kinszasie w Demokratycznej Republice Konga.

Urodzili się

Zmarli

Przypisy