12 czerwca

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   910 – Zwycięstwo wojsk węgierskich nad wschodniofrankijskimi w bitwie pod Augsburgiem.
• 1168 – Upadek Arkony – grodu obronnego zachodniosłowiańskich Ranów na wyspie Rugii i największego ośrodka kultu Świętowita.
• 1382 – Litewska wojna domowa: mieszkańcy Wilna wpuścili do miasta wojska wielkiego księcia Litwy i przyszłego króla Polski Władysława Jagiełły.
• 1429 – Wojna stuletnia: wojska francuskie pod wodzą Joanny d’Arc pokonały Anglików w bitwie pod Jargeau.
• 1446 – Rozpoczęły się negocjacje w celu zakończenia szwajcarskiej wojny domowej.
• 1538 – W katedrze w St Andrews król Szkocji Jakub V poślubił swą drugą żonę, księżniczkę lotaryńską Marię de Guise (ślub „per procura” odbył się w Notre-Dame w Paryżu 18 maja tego roku).
• 1545 – Karol III Wielki został księciem Lotaryngii i Baru.
• 1550 – Założono Helsinki.
• 1648 – Angielska wojna domowa: nierozstrzygnięta bitwa pod Mauchline Muir.
• 1653 – I wojna angielsko-holenderska: rozpoczęła się bitwa morska na płyciźnie Gabbard.
• 1665 – II wojna angielsko-holenderska: zajęty przez Anglików Nowy Amsterdam został przemianowany na Nowy Jork.
• 1667 – Jean-Baptiste Denys, nadworny lekarz króla Francji Ludwika XIV, przeprowadził pierwszą w historii transfuzję krwi.
• 1733 – W Wolfenbüttel przyszły król Prus Fryderyk II Wielki poślubił Elżbietę Krystynę z Brunszwiku-Wolfenbüttel-Bevern.
• 1776 – Uchwalono Deklarację Praw Wirginii.
• 1778 – W Paryżu odbyła się prapremiera XXXI Symfonii Wolfganga Amadeusa Mozarta.
• 1790 – Stolicą Stanów Zjednoczonych została Filadelfia (do 1800 roku).
• 1794 – Armia francuskich rewolucjonistów pod wodzą Jean-Baptiste Jourdana zajęła Charleroi.
• 1798:
  • Rewolucja irlandzka: rozpoczęła się bitwa pod Ballynahinch.
  • Wojska francuskie zajęły rządzone wówczas przez Zakon Maltański wyspy Gozo i Malta (10-12 czerwca).
• 1808 – Wojna na Półwyspie Iberyjskim: zwycięstwo wojsk francuskich nad hiszpańskimi w bitwie pod Cabezón.
• 1817 – Niemiec Karl Drais odbył pierwszą jazdę na skonstruowanym przez siebie drewnianym pierwowzorze roweru.
• 1819 – Francuski astronom Jean-Louis Pons odkrył kometę krótkookresową 7P/Pons-Winnecke.
• 1848 – W Pradze zakończył się Zjazd Słowiański.
• 1859 – Henry Temple został po raz drugi premierem Wielkiej Brytanii.
• 1862 – Piotr Wirth założył w Niemczech zgromadzenie zakonne braci franciszkanów od Świętego Krzyża.
• 1864 – Wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Cynthianą i Konfederatów w bitwie pod Cold Harbor.
• 1869 – Wszedł do służby brytyjski pancernik HMS „Monarch”.
• 1889 – 80 osób zginęło, a 260 zostało rannych w zderzeniu pociągów w Armagh (obecnie Irlandia Północna).
• 1893 – major armii japońskiej Yasumasa Fukushima zakończył 16-miesięczną podróż konną z Berlina do Władywostoku.
• 1897 – Opatentowano szwajcarski nóż oficerski.
• 1898 – Filipiny uzyskały niepodległość (od Hiszpanii).
• 1899 – Przedsiębiorstwo Renault zaprezentowało w Paryżu swój pierwszy pojazd – Typ A.
• 1901:
  • Kuba została objęta amerykańskim protektoratem.
  • Zwodowano niemiecki krążownik SMS „Zähringen”.
• 1902 – Została uchwalona konwencja haska dotycząca uregulowania opieki nad małoletnimi.
• 1903 – Namiestnik Kaukazu Grigorij Golicyn wydał rozporządzenie włączające nieruchomości Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego pod kontrolę carską.
• 1910 – Założono holenderski klub piłkarski PEC Zwolle.
• 1912 – Założono honduraski klub piłkarski Olimpia Tegucigalpa.
• 1918:
  • 99,2% spośród głosujących w referendum obywateli Haiti opowiedziało się za przyjęciem nowej konstytucji.
  • Rosja Radziecka zawarła preliminaryjny pokój z Państwem Ukraińskim.
• 1920 – Podczas konwencji w Chicago Partia Republikańska nominowała senatora Warrena Hardinga na kandydata na prezydenta, a gubernatora Massachusetts Calvin Coolidgeʼa na kandydata na wiceprezydenta w zaplanowanych na 2 listopada wyborach prezydenckich.
• 1922 – Tomosaburō Katō został premierem Japonii.
• 1924 – 48 marynarzy zginęło w wyniku eksplozji i pożaru na pancerniku USS „Mississippi” u wybrzeża Kalifornii.
• 1926 – Rozgłośnia WRNY w Nowym Jorku przeprowadziła pierwszą transmisję muzyki wykonywanej na pierwszym polifonicznym instrumencie elektronicznym – pianoradzie.
• 1927 – Włoski fizyk, konstruktor i noblista Guglielmo Marconi poślubił swą drugą żonę, księżną Marię Krystynę Bezzi-Scali de Roma.
• 1934 – Otwarto Stadion Dynama Mińsk.
• 1935 – Paragwaj i Boliwia podpisały rozejm kończący wojnę o Chaco.
• 1939:
  • Ukazała się powieść George’a Orwella Brak tchu.
  • W Cooperstown w stanie Nowy Jork otwarto National Baseball Hall of Fame and Museum.
• 1940 – W Bangkoku zawarto pakt o nieagresji między Tajlandią a Wielką Brytanią.
• 1942 – W dniu swych 13. urodzin Anna Frank rozpoczęła pisanie pamiętnika.
• 1943 – Bitwa o Atlantyk: niemiecki okręt podwodny U-118 został zatopiony koło Wysp Kanaryjskich amerykańskimi bombami głębinowymi, w wyniku czego zginęło 43 członków załogi, a 16 pozostałych zostało wziętych do niewoli.
• 1945 – Na mocy porozumienia z rządem Tity wojska amerykańskie i brytyjskie zajęły Triest wraz z częścią obszaru Wenecji Julijskiej, które do tej okupowali jugosłowiańscy partyzanci.
• 1946 – Abdykował ostatni król Włoch Humbert II.
• 1948 – W starciach w stolicy Libii Trypolisie zginęło 13–14 Żydów i 4 Arabów, 90 osób zostało rannych.
• 1950 – Premiera amerykańskiego filmu noir Panika na ulicach w reżyserii Elii Kazana.
• 1954 – Dominik Savio został kanonizowany przez papieża Piusa XII.
• 1960 – Juan de Ribera został kanonizowany przez papieża Jana XXIII.
• 1962:
  • Dawda Kairaba Jawara został jedynym w historii premierem Gambii.
  • We wschodniej Wenezueli założono Park Narodowy Canaima.
• 1963 – Premiera amerykańskiego filmu historycznego Kleopatra w reżyserii Josepha L. Mankiewicza.
• 1964 – Nelson Mandela został skazany na dożywotnie pozbawienie wolności.
• 1967:
  • Premiera brytyjskiego filmu sensacyjnego Żyje się tylko dwa razy w reżyserii Lewisa Gilberta.
  • W Singapurze wprowadzono nową walutę – dolara singapurskiego.
  • Wystrzelono radziecką sondę wenusjańską Wenera 4.
• 1968:
  • Belg Eddy Merckx wygrał swój pierwszy z pięciu wyścigów Giro d’Italia.
  • Premiera horroru Dziecko Rosemary w reżyserii Romana Polańskiego.
• 1969 – Tymczasowa zapora odcięła na kilka miesięcy dopływ wody do amerykańskiej części wodospadu Niagara. W tym samym czasie uprzątnięto wielkie głazy zalegające na dnie, co umożliwiło rejsy statków pod sam wodospad.
• 1970 – Założono męski klub koszykarski BC Andorra.
• 1972 – Premiera amerykańskiego filmu pornograficznego Głębokie gardło w reżyserii Gerarda Damiano.
• 1973 – Helmut Kohl został przewodniczącym CDU.
• 1978 – Amerykański seryjny morderca David Berkowitz został skazany na sześciokrotne dożywotnie pozbawienie wolności.
• 1979 – Skonstruowany przez amerykańskiego inżyniera Paula MacCready’ego i pilotowany przez kolarza Bryana Allena mięśniolot Gossamer Albatross jako pierwszy statek powietrzny napędzany siłą ludzkich mięśni przeleciał nad kanałem La Manche, zdobywając Nagrodę Kremera.
• 1980:
  • Koło Valley w Nebrasce rozbił się należący do Air Wisconsin samolot turbośmigłowy Fairchild Swearingen Metroliner, któremu w trakcie gwałtownej burzy zgasły oba silniki, w wyniku czego zginęło 13 osób, a 2 zostały ciężko ranne.
  • Należący do Aerofłotu Jak-40 uderzył w zbocze góry w trakcie podchodzenia do lądowania w Duszanbe, w wyniku czego zginęło wszystkich 29 osób na pokładzie.
• 1981 – Premiera amerykańskiego filmu przygodowego Poszukiwacze zaginionej arki w reżyserii Stevena Spielberga.
• 1982 – Wojna o Falklandy-Malwiny: zwycięstwa wojsk brytyjskich w bitwach o grzbiet Two Sisters i o Mount Longdon.
• 1984:
  • Papież Jan Paweł II przybył z wizytą do Szwajcarii.
  • We Francji rozpoczęły się VII Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej.
• 1987:
  • Były środkowoafrykański dyktator Jean-Bédel Bokassa został skazany na karę śmierci.
  • Premiery filmów: Predator w reżyserii Johna McTiernana i Czarownice z Eastwick w reżyserii George’a Millera.
  • Prezydent USA Ronald Reagan, podczas przemówienia wygłoszonego przed Bramą Brandenburską do mieszkańców Berlina Zachodniego, wezwał Michaiła Gorbaczowa do zburzenia Muru Berlińskiego.
• 1990 – Rosja ogłosiła deklarację suwerenności.
• 1991:
  • Borys Jelcyn wygrał wybory prezydenckie w Rosji.
  • Lankijskie wojsko dokonało masakry 152 Tamilów w wiosce Kokkadichcholai na wschodzie kraju.
  • Michael Jordan poprowadził drużynę Chicago Bulls do pierwszego mistrzostwa NBA.
• 1994 – Dokonano oblotu Boeinga 777.
• 1999 – Rozpoczęła się misja pokojowa KFOR w Kosowie.
• 2000 – W Wilnie rozpoczął się międzynarodowy kongres „Ocena zbrodni komunizmu” z udziałem m.in. byłego prezydenta Polski Lecha Wałęsy oraz rosyjskiego dysydenta Siergieja Kowalowa.
• 2004 – W Portugalii rozpoczęły się XII Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej.
• 2008:
  • Irlandczycy w referendum odmówili zgody na ratyfikację Traktatu Lizbońskiego.
  • W swym drugim meczu grupowym na XIII Mistrzostwach Europy Polska zremisowała w Wiedniu z Austrią 1:1.
• 2009:
  • Bojówki plemienia Nuerów zaatakowały na rzece Sobat w Sudanie konwój 27 barek wiozących pomoc żywnościową ONZ, zatapiając 11 z nich i zabijając 40 cywilów i żołnierzy sudańskich chroniących konwój.
  • Erupcja Wulkanu Saryczewa na Wyspach Kurylskich.
  • Mahmud Ahmadineżad wygrał ponownie wybory prezydenckie w Iranie.
• 2010:
  • Na Słowacji odbyły się wybory parlamentarne.
  • W Belgii odbyły się wybory parlamentarne.
• 2011 – Wojna domowa w Syrii: zwycięstwo wojsk rządowych w bitwie o Dżisr asz-Szughur.
• 2014:
  • Ofensywa Państwa Islamskiego w Iraku: w zdobytym przez dżihadystów Tikricie doszło do masakry 560–770 według Human Rights Watch lub 1700 według Państwa Islamskiego żołnierzy, rekrutów, policjantów i innych osób z otoczenia irackich sił bezpieczeństwa.
  • W Brazylii rozpoczęły się XX Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej.
• 2015 – W stolicy Azerbejdżanu Baku rozpoczęły się I Igrzyska Europejskie.
• 2016:
  • 50 osób zginęło, a 53 zostały ranne w strzelaninie w klubie nocnym w Orlando na Florydzie.
  • W swym pierwszym meczu grupowym podczas rozgrywanych we Francji XV Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej Polska pokonała w Nicei Irlandię Północną 1:0.
• 2018 – W Singapurze odbyło się pierwsze w historii amerykańsko-północnokoreańskie spotkanie na szczycie między Donaldem Trumpem i Kim Dzong Unem.
• 2022 – Dżihadyści dokonali masakry ponad 100 mężczyzn w departamencie Seytenga w prowincji Séno w północno-wschodnim Burkina Faso.

Urodzili się

Zmarli

Przypisy