12 marca

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   515 p.n.e. – W Jerozolimie zakończono budowę Drugiej Świątyni.
•   538 – Ostrogoci pod wodzą Witigesa zwinęli oblężenie Rzymu.
• 1088 – Odon de Lagery został wybrany na papieża i przybrał imię Urban II.
• 1365 – Założono Uniwersytet Wiedeński.
• 1470 – Wojna Dwóch Róż: zwycięstwo Yorków nad Lancasterami w bitwie pod Losecote Field.
• 1529 – Valais przystąpiło do Konfederacji Szwajcarskiej.
• 1550 – Hiszpanie rozgromili Indian z plemienia Mapuche w bitwie pod Penco w Chile.
• 1552 – Wojska króla Birmy Bayinnaung zdobyły stolicę Królestwa Hanthawaddy – Pegu.
• 1560 – Genueńczycy zdobyli należącą do Imperium Osmańskiego wyspę Dżerba.
• 1622 – Ignacy Loyola, Franciszek Ksawery, Teresa z Ávili, Izydor Oracz i Filip Neri zostali kanonizowani przez papieża Grzegorza XV.
• 1664 – Założono angielską kolonię New Jersey.
• 1674 – Wojska moskiewskie rozbiły Kozaków w bitwie pod Lisianką.
• 1689 – Lądowanie zdetronizowanego króla Anglii i Szkocji Jakuba II w irlandzkim hrabstwie Cork, które rozpoczęło wojnę jakobitów z nowym monarchą Wilhelmem III.
• 1718 – Antoni Florian Liechtenstein został księciem Liechtensteinu.
• 1799 – II koalicja antyfrancuska: Austria wypowiedziała wojnę Francji.
• 1811 – Wojna na Półwyspie Iberyjskim: zwycięstwo wojsk francuskich nad brytyjsko-portugalskimi w bitwie pod Redinha.
• 1821 – Karol Feliks został królem Sardynii.
• 1832 – W Paryżu odbyła się premiera baletu Sylfida z muzyką Jeana Schneitzhöffera, librettem Adolphe’a Nourrita i choreografią Filippo Taglioniego.
• 1835 – Achille Charles de Broglie został po raz drugi premierem Francji.
• 1840 – Paweł Edmund Strzelecki nadał najwyższemu szczytowi kontynentalnej Australii nazwę Góra Kościuszki.
• 1848 – W San Marino zniesiono formalnie karę śmierci za przestępstwa pospolite (ostatnią egzekucję przeprowadzono w 1468 roku).
• 1849 – Wojna austriacko-piemoncka: król Sardynii Karol Albert zerwał siedmiomiesięczny rozejm z Austrią.
• 1854 – Wojna krymska: Francja i Wielka Brytania zawarły sojusz antyrosyjski z Turcją.
• 1868 – Syn brytyjskiej królowej Wiktorii, książę Alfred został postrzelony przez zamachowca w australijskim Sydney.
• 1879 – Wojna brytyjsko-zuluska: zwycięstwo Zulusów w bitwie pod Intombe.
• 1884 – Interwencja brytyjsko-egipska w Sudanie: mahdyści rozpoczęli oblężenie Chartumu.
• 1894 – W Vicksburgu w stanie Missisipi rozpoczęto sprzedaż Coca-Coli w butelkach.
• 1899 – Na zamarzniętą powierzchnię Morza Bałtyckiego u wybrzeży Finlandii spadł meteoryt kamienny Bjurböle.
• 1902 – Założono węgierski klub piłkarski Debreczyn VSC.
• 1906:
  • Ferdinand Sarrien został premierem Francji.
  • José Figueroa Alcorta został prezydentem Argentyny.
• 1908 – Dokonano oblotu samolotu Aerodrome No.1, zbudowanego przez amerykańsko-japoński zespół badawczy Aerial Experiment Associacion.
• 1909 – W Palermo został zastrzelony nowojorski policjant Joseph Petrosino, wysłany na Sycylię z misją zebrania dowodów umożliwiających wydalenie z USA członków mafii.
• 1910 – W stoczni we włoskim Livorno zwodowano grecki krążownik pancerny „Georgios Averof”.
• 1911 – Założono klub piłkarski Austria Wiedeń.
• 1912:
  • Założono bułgarski klub piłkarski Botew Płowdiw.
  • Założono organizację Girl Scouts of the USA.
• 1913:
  • Założono austriacki klub piłkarski FC Dornbirn 1913.
  • Założono Canberrę.
• 1917 – Decydujący dzień rewolucji lutowej w Rosji; żołnierze nie chcąc strzelać do demonstrantów przyłączyli się do nich, a władze carskie utraciły kontrolę nad stolicą kraju Piotrogrodem.
• 1918 – Utworzony przez bolszewików rząd przeniósł swą siedzibę do Moskwy.
• 1921 – Przyjęto hymn Turcji.
• 1922 – Utworzono Zakaukaską FSRR.
• 1924 – Aleksandros Papanastasiu został premierem Grecji.
• 1928:
  • Malta została dominium brytyjskim.
  • W wyniku runięcia zapory St. Francis pod Los Angeles zginęło 431 osób.
• 1930:
  • Niemiecki parlament przyjął plan spłaty reparacji wojennych (tzw. Plan Younga).
  • W Indiach rozpoczął się tzw. marsz solny zorganizowany przez Mahatmę Gandhiego.
• 1934:
  • Premier Estonii Konstantin Päts rozwiązał wszystkie partie i stowarzyszenia i wprowadził rządy autorytarne.
  • Torpedowiec „Tomozuru” zatonął podczas manewrów japońskiej floty, w wyniku czego zginęło 100 spośród 113 marynarzy na pokładzie.
• 1937 – Aimo Cajander został po raz trzeci premierem Finlandii.
• 1938 – Wojska niemieckie dokonały aneksji (Anschlussu) Austrii.
• 1939 – Odbyła się intronizacja papieża Piusa XII.
• 1940 – W Moskwie podpisano traktat pokojowy kończący wojnę zimową pomiędzy ZSRR a Finlandią.
• 1942 – Wojna na Pacyfiku: zwycięstwem wojsk japońskich zakończyła się bitwa o Jawę.
• 1943:
  • Bitwa o Atlantyk: koło Azorów niszczyciel USS „Champlin” zatopił niemiecki okręt podwodny U-130 wraz z całą, 53-osobową załogą.
  • Front wschodni: Armia Czerwona wyzwoliła Wiaźmę.
  • We wsi Tsaritsani w środkowej Grecji włoscy żołnierze spalili 360 z 600 domów i zastrzelili 40 cywilów.
• 1947 – Prezydent USA Harry Truman wezwał Kongres do przyznania natychmiastowej pomocy wojskowej i gospodarczej Grecji i Turcji w celu odparcia komunizmu, formułując tym samym nową wytyczną amerykańskiej polityki zagranicznej (tzw. doktryna Trumana).
• 1948 – 30 osób zginęło w wyniku uderzenia samolotu Douglas DC-4 w zbocze wulkanu Sanford na Alasce.
• 1949 – He Yingqin został premierem Republiki Chińskiej.
• 1950:
  • 57,68% spośród głosujących w referendum obywateli Belgii opowiedziało się za wznowieniem wykonywania swoich konstytucyjnych uprawnień przez króla Leopolda III Koburga.
  • 80 spośród 83 osób na pokładzie zginęło w katastrofie samolotu Avro 689 Tudor na lotnisku w walijskim Cardiff.
• 1953 – Brytyjski czterosilnikowy bombowiec Avro Lincoln został zestrzelony przez radziecki myśliwski po wtargnięciu, w trakcie lotu szkoleniowego, w przestrzeń powietrzną NRD, w wyniku czego zginęło 7 lotników.
• 1955 – Dokonano oblotu francuskiego śmigłowca Aérospatiale Alouette II.
• 1957 – Podpisano umowę międzyrządową o czasowym pobycie wojsk radzieckich w NRD.
• 1958:
  • Francuski utwór Dors, mon amour w wykonaniu André Claveau zwyciężył w 3. Konkurs Piosenki Eurowizji w holenderskim Hilversum.
  • Podczas ostatniego meczu sezonu zasadniczego ligi NBA Minneapolis Lakers-Cincinnati Royals zawodnik gości Maurice Stokes uderzył głową w parkiet, po czym stracił przytomność. W szatni podano mu sole trzeźwiące, po czym powrócił na boisko. Trzy dni później wystąpił w pierwszym spotkaniu fazy play-off przeciwko Detroit Pistons po którym, w trakcie lotu powrotnego do Cincinnati, poczuł się jednak bardzo źle, a kilka dni później został sparaliżowany i zapadł w śpiączkę. Zdiagnozowano u niego encefalopatię (potocznie uszkodzenie mózgu).
• 1960 – Constantine Bereng Seeiso (późniejszy król Lesotho Moshoeshoe II) objął reprezentacyjną funkcję Najwyższego Wodza kolonii Basuto.
• 1966 – Kanadyjski hokeista Bobby Hull z Chicago Blackhawks pobił w wyjazdowym meczu z New York Rangers rekord zdobytych goli (51) w jednym sezonie NHL.
• 1967:
  • Tymczasowy parlament Indonezji pozbawił władzy prezydenta Sukarno i mianował na jego miejsce gen. Suharto.
  • Ukazał się debiutancki album The Velvet Underground & Nico amerykańskiej grupy rockowej The Velvet Underground.
• 1968 – Mauritius uzyskał niepodległość w ramach brytyjskiej Wspólnoty Narodów.
• 1969 – Paul McCartney ożenił się w Londynie z Lindą Eastman.
• 1971 – Premier Turcji Süleyman Demirel został zmuszony przez armię do ustąpienia ze stanowiska.
• 1972 – Ostatnie wojska indyjskie opuściły Bangladesz.
• 1973 – Uwolniony przez władze chińskie po ponad 20 latach niewoli agent CIA John Downey przekroczył granicę z brytyjskim wówczas Hongkongiem.
• 1975 – Etiopia została proklamowana republiką.
• 1976 – Premiera francuskiego filmu animowanego Dwanaście prac Asteriksa.
• 1983 – Rebelianci z ugrupowania UNITA uprowadzili w Angoli 66 obywateli Czechosłowacji.
• 1986 – W zachodnioniemieckim Hanowerze rozpoczęły się pierwsze targi informatyczne CeBIT.
• 1987 – W RFN utworzono trzeci rząd Helmuta Kohla.
• 1992:
  • Mauritius został proklamowany republiką.
  • Parlament czeczeński uchwalił konstytucję Czeczeńskiej Republiki Iczkerii.
• 1993 – Ponad 250 osób zginęło w serii zamachów bombowych w Bombaju.
• 1996 – Prezydent Bill Clinton podpisał tzw. ustawę Helmsa-Burtona zaostrzającą sankcje gospodarcze wobec objętej amerykańskim embargiem Kuby.
• 1999 – Podczas uroczystości w Independence w amerykańskim stanie Missouri Czechy, Polska i Węgry zostały formalnie przyjęte do NATO.
• 2000 – Papież Jan Paweł II w czasie mszy w bazylice watykańskiej poprosił o wybaczenie win kościoła katolickiego wobec wyznawców innych religii.
• 2003 – W Belgradzie został zastrzelony przez snajpera premier Serbii Zoran Đinđić.
• 2004:
  • Gérard Latortue został premierem Haiti.
  • Prezydent Korei Południowej Roh Moo-hyun został usunięty ze stanowiska przez parlament z powodu zarzutów korupcyjnych. 14 maja Trybunał Konstytucyjny przywrócił mu władzę prezydencką.
  • We Fresno w Kalifornii 57-letni Marcus Wesson zamordował strzałem w oko 9 członków swojej rodziny.
• 2007 – Parlament Węgier ustanowił 23 marca Dniem Przyjaźni Polsko-Węgierskiej.
• 2008 – Ksiądz Michał Heller został laureatem Nagrody Templetona.
• 2009:
  • 17 osób zginęło, a jedna została ranna w katastrofie śmigłowca transportowego Sikorsky S-92 na kanadyjskiej Nowej Fundlandii.
  • Na Łotwie zaprzysiężono pierwszy rząd Valdisa Dombrovskisa.
• 2011 – Mahamadou Issoufou wygrał w II turze wybory prezydenckie w Nigrze.
• 2012 – 19 osób zginęło, a 8 zostało rannych w wyniku ostrzelania przez nieznanych sprawców autobusu nieopodal etiopskiego miasta Gambela.
• 2013 – Początek konklawe po rezygnacji papieża Benedykta XVI.
• 2014 – 8 osób zginęło, a ponad 60 zostało ciężko rannych w wyniku wybuchu gazu i zawalenia dwóch budynków na Manhattanie w Nowym Jorku.
• 2018 – 52 osoby zginęły, a 19 zostało rannych w katastrofie banglijskiego samolotu pasażerskiego Bombardier Dash 8-Q400, który rozbił się podczas lądowania na lotnisku w stolicy Nepalu, Katmandu.
• 2019 – Noureddine Bedoui został premierem Algierii.
• 2022:
  • Inwazja Rosji na Ukrainę: w wyniku uderzenia rosyjskiego pocisku w skład amunicji w bazie lotniczej w Wasylkowie pod Kijowem została ona całkowicie zniszczona.
  • W Arabii Saudyjskiej, w największej egzekucji w historii kraju, wykonano 81 wyroków śmierci.
• 2023 – Odbyła się 95. ceremonia wręczenia Oscarów.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy