16 marca

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   597 p.n.e. – Wojska króla Babilonii Nabuchodonozora II zdobyły Jerozolimę.
•   455 – Cesarz Walentynian III został zamordowany mieczem przez jednego z żołnierzy w czasie przeglądu wojska na Polu Marsowym w Rzymie.
• 1041 – Wojska katepana Italii Michała Dukeiana poniosły klęskę w bitwie pod Vanosą z wojskami lombardzko-normandzkimi.
• 1190 – W angielskim Yorku doszło do pogromu 150-500 Żydów.
• 1244 – Po 10 miesiącach oblężenia krzyżowcy zdobyli Montségur w Pirenejach, ostatnią twierdzę katarów. Około 200 obrońców zostało spalonych na stosach.
• 1322 – Wojska króla Anglii Edwarda II rozgromiły zbuntowanych baronów w bitwie pod Boroughbridge.
• 1412 – Radeberg w Saksonii otrzymał prawa miejskie.
• 1421 – W czasie ofensywy po odparciu I krucjaty antyhusyckiej wojska husyckie pod wodzą Jana Žižki zdobyły Chomutov i dokonały masakry obrońców.
• 1452 – Cesarz rzymsko-niemiecki Fryderyk III Habsburg ożenił się z księżniczką portugalską Eleonorą Aviz.
• 1457 – W Budzie został ścięty węgierski arystokrata i dowódca wojskowy Władysław Hunyady, skazany na śmierć za zamordowanie hrabiego Celje Ulryka II.
• 1458 – Lambert Grimaldi został seniorem Monako.
• 1517 – Zakończył obrady Sobór laterański V.
• 1521 – Ferdynand Magellan odkrył Filipiny.
• 1534 – Anglia zerwała ostatecznie stosunki z Kościołem katolickim.
• 1578 – Król Francji Henryk III Walezy wydał patent na budowę Pont Neuf, najstarszego istniejącego mostu w Paryżu.
• 1621 – Posługujący się łamaną angielszczyzną wódz indiański Samoset odwiedził angielskich kolonistów (tzw. Pielgrzymów) z Kolonii Plymouth nad zatoką Cape Cod w dzisiejszym stanie Massachusetts, wypowiadając słynne słowa: Witajcie, Anglicy!.
• 1660 – Został rozwiązany angielski Długi Parlament.
• 1669 – Podpisano tzw. Artykuły głuchowskie – umowę pomiędzy hetmanem Ukrainy Lewobrzeżnej Demianem Mnohohrisznym, a przedstawicielami cara Rosji Aleksego I Romanowa.
• 1710 – Biskup wileński Konstanty Kazimierz Brzostowski poświęcił kościół jezuitów w Mińsku, obecną archikatedrę Najświętszego Imienia Najświętszej Maryi Panny.
• 1731 – Podpisano traktat wiedeński, który potwierdzał istnienie antyhiszpańskiego tzw. „Quadruple Alliance” z udziałem: Austrii, Anglii, Francji i Holandii.
• 1742 – I wojna śląska: na zamku Špilberk w oblężonym przez wojska pruskie Brnie doszło do pożaru i wybuchu amunicji, w wyniku czego zginęło 29 członków załogi.
• 1754 – Thomas Pelham-Holles został premierem Wielkiej Brytanii.
• 1782 – Król Ferdynand I Burbon wydał dekret o zniesieniu inkwizycji sycylijskiej.
• 1792 – Na balu maskowym postrzelono króla Szwecji Gustawa III, w wyniku czego zmarł 29 marca.
• 1798 – Na terenie zajętego przez wojska francuskie szwajcarskiego kantonu Valais ogłoszono powstanie republiki rewolucyjnej.
• 1802 – Założono amerykańską Akademię Wojskową w West Point.
• 1812 – Wojna na Półwyspie Iberyjskim: wojska brytyjsko-portugalskie rozpoczęły oblężenie francuskiego garnizonu w hiszpańskim Badajoz.
• 1813 – Prusy wypowiedziały wojnę Francji.
• 1815 – Wilhelm I został królem Zjednoczonych Niderlandów.
• 1818 – Hiszpanie pokonali powstańców chilijskich w drugiej bitwie pod Cancha Rayada.
• 1830 – Została odkryta kometa jednopojawieniowa C/1830 F1.
• 1833 – W Teatro La Fenice w Wenecji odbyła się premiera opery Beatrycze z Tendy Vincenzo Belliniego.
• 1843 – Założono miasto Petrópolis w Brazylii^[4].
• 1850 – Ukazała się powieść Szkarłatna litera Nathaniela Hawthorne’a.
• 1851 – Zawarto konkordat między Hiszpanią a Państwem Kościelnym.
• 1861 – Sformowano Korpus Piechoty Morskiej Stanów Skonfederowanych.
• 1865 – Wojna secesyjna: nierozstrzygnięta bitwa pod Averasborough.
• 1872 – W pierwszym w historii meczu finałowym o Puchar Anglii w piłce nożnej Wanderers F.C. pokonali Royal Engineers A.F.C. 1:0.
• 1894 – W Paryżu odbyła się premiera opery Thaïs Jules’a Masseneta.
• 1895:
  • 52 górników zginęło w katastrofie w kopalni „Hohenegger” w Karwinie na Śląsku Cieszyńskim.
  • Niemiecki astronom Max Wolf odkrył planetoidę (401) Ottilia.
• 1898 – Założono Włoski Związek Piłki Nożnej.
• 1900 – Brytyjski archeolog Arthur Evans zakupił ziemię na której znajdują się ruiny pałacu w Knossos na Krecie, celem przeprowadzenia prac wykopaliskowych.
• 1906 – W trzęsieniu ziemi o magnitudzie 7,1 na Tajwanie zginęło około 1300 osób.
• 1907 – Petyr Gudew został premierem Księstwa Bułgarii.
• 1911:
  • Las Vegas uzyskało prawa miejskie.
  • W Budapeszcie założono klub piłkarski Vasas SC.
• 1912 – Założono norweski klub piłkarski Stabæk IF.
• 1914 – Henriette Caillaux, żona francuskiego ministra finansów Josepha, zastrzeliła wydawcę gazety „Le Figaro” Gastona Calmette’a, który groził opublikowaniem jej listów miłosnych z okresu trwania pierwszego małżeństwa jej męża.
• 1915 – Zwodowano amerykański pancernik USS „Pennsylvania”.
• 1917 – I wojna światowa: na Morzu Norweskim uzbrojony statek handlowy SS „Dundee” i krążownik HMS „Achilles” zatopiły niemiecki statek handlowy SMS „Leopard” wraz z całą, 319-osobową załogą.
• 1919 – Walter Gropius zjednoczył i reaktywował szkołę budownictwa Bauhaus w Weimarze.
• 1921:
  • Władze obalonej przez bolszewików Demokratycznej Republiki Gruzji udały się na wygnanie do Turcji.
  • W Moskwie podpisano sowiecko-turecki traktat graniczny.
• 1923 – Założono hiszpański klub piłkarski UD Salamanca.
• 1925 – W trzęsieniu ziemi o sile 7,1 stopnia w skali Richtera w chińskiej prowincji Yunnan zginęło 5 tys. osób.
• 1926 – Amerykanin Robert Goddard przeprowadził pierwszą próbę startu rakiety napędzanej paliwem płynnym.
• 1928 – Niemiecki astronom Arnold Schwassmann odkrył planetoidę (1303) Luthera.
• 1934 – Odbyła się 6. ceremonia wręczenia Oscarów.
• 1935 – W III Rzeszy wprowadzono obowiązkową służbę wojskową, co było jednoznacznym zerwaniem traktatu wersalskiego. Powstał Wehrmacht.
• 1937:
  • Davao na filipińskiej wyspie Mindanao uzyskało prawa miejskie.
  • Dokonano oblotu holenderskiego myśliwca Fokker G.I.
• 1939 – Utworzono Protektorat Czech i Moraw.
• 1940 – II wojna chińsko-japońska: rozpoczęła się bitwa pod Wuyuan.
• 1941 – Wojna grecko-włoska: klęską wojsk włoskich zakończyła się ich ofensywa wiosenna (9-16 marca).
• 1942 – Na poligonie w Peenemünde odbył się pierwszy (nieudany) start rakiety V-2.
• 1943 – Bitwa o Atlantyk: rozpoczął się największy atak tzw. „wilczego stada” niemieckich okrętów podwodnych, w trakcie którego do 19 marca zatopiły one 22 statki o łącznej pojemności 147 196 BRT z alianckich konwojów SC-122 i HX-229, tracąc jedynie okręt U-384.
• 1944:
  • Bitwa o Atlantyk: niemiecki okręt podwodny U-392 wraz z 52-osobową załogą został zatopiony bombami głębinowymi w Cieśninie Gibraltarskiej przez amerykańskie samoloty i brytyjskie okręty.
  • Wojna na Pacyfiku: u wybrzeży Honsiu amerykański okręt podwodny USS „Tautog” odpalił torpedy w kierunku liczącego 7 jednostek japońskiego konwoju, zatapiając statek transportowo-pasażerski „Nichiren Maru” i niszczyciel „Shirakumo”.
  • W ZSRR została sformowana 1. Armia Polska.
• 1945:
  • Front wschodni: zakończyła się nieudana niemiecka operacja balatońska (6-16 marca).
  • Front zachodni: samoloty RAF zbombardowały Würzburg, w wyniku czego zginęło 5 tys. osób.
• 1946 – Nat King Cole nagrał oryginalną wersję piosenki Route 66 napisanej przez Bobby’ego Troupa.
• 1947:
  • 23-letnia Margaret Truman (jedyne dziecko urzędującego prezydenta Harry’ego Trumana) zadebiutowała w ogólnokrajowym radiu jako śpiewaczka z Detroit Symphony Orchestra.
  • Dokonano oblotu amerykańskiego samolotu pasażerskiego Convair CV-240.
• 1952 – W mieście Cilaos na wyspie Reunion zanotowano największą w historii ilość opadów deszczu w ciągu doby (1870 mm).
• 1955:
  • Brazylijczyk Adhemar Ferreira da Silva ustanowił rekord świata w trójskoku (16,56 m).
  • Na wyspie Kiusiu w Japonii utworzono Park Narodowy Saikai.
• 1958 – Wyprodukowano 50-milionowy samochód marki Ford.
• 1960 – Premiera francuskiego filmu kryminalnego Do utraty tchu w reżyserii Jean-Luca Godarda.
• 1962:
  • W odwecie za syryjskie ataki na izraelskich rybaków na Jeziorze Tyberiadzkim wojsko izraelskie przeprowadziło atak na syryjskie posterunki w wiosce Al-Nuqayb. Podczas operacji zginęło 30 syryjskich i 7 izraelskich żołnierzy, a 7 kolejnych zostało rannych.
  • Wyczarterowany przez amerykańską armię, odbywający lot z bazy wojskowej w Kalifornii do Wietnamu Południowego, samolot pasażerski Lockheed Constellation ze 107 osobami na pokładzie zaginął bez śladu nad zachodnim Pacyfikiem.
• 1964 – Brytyjczyk Peter Smithers został sekretarzem generalnym Rady Europy.
• 1968:
  • Koncern General Motors wyprodukował swój 100-milionowy samochód (Oldsmobile Toronado).
  • Wojna wietnamska: amerykańscy żołnierze dokonali masakry kilkuset mieszkańców wioski Mỹ Lai.
• 1969 – Krótko po starcie z Maracaibo rozbił się mający lecieć do Miami wenezuelski samolot McDonnell Douglas DC-9, w wyniku czego zginęło 155 osób (w tym 71 na ziemi).
• 1971 – Premiera włoskiego dramatu filmowego Sacco i Vanzetti w reżyserii Giuliano Montaldo.
• 1973 – W Leuenbergu w Szwajcarii większość europejskich Kościołów luterańskich i reformowanych oraz Kościoły ewangelicko-unijne, waldensów i braci czeskich podpisały Konkordię Leuenberską.
• 1976 – Harold Wilson ogłosił rezygnację ze stanowisk premiera Wielkiej Brytanii i przewodniczącego Partii Pracy.
• 1978:
  • 73 osoby (w tym 39 Polaków) zginęły 130 km na północny wschód od Sofii w katastrofie lecącego do Warszawy bułgarskiego samolotu Tu-134.
  • U wybrzeży Bretanii zatonął hiszpański tankowiec „Amoco Cadiz” z 223 tys. ton ropy naftowej.
  • W centrum Rzymu terroryści z organizacji Czerwone Brygady, po zastrzeleniu 5 ochroniarzy, porwali byłego premiera Włoch Aldo Moro. Jego podziurawione kulami ciało odnaleziono 9 maja w bagażniku samochodu porzuconego na rzymskiej ulicy.
  • W polskiej stacji badawczej na Wyspie Króla Jerzego uruchomiono latarnię morską „Arctowski”.
• 1979:
  • Premiera amerykańskiego filmu katastroficznego Chiński syndrom w reżyserii Jamesa Bridgesa.
  • Po wystąpieniu Iranu rozwiązano Organizację Paktu Centralnego (CENTO).
  • Zakończyła się nierozstrzygnięta wojna chińsko-wietnamska.
• 1980 – 50-letni Ronnie Biggs, który w 1963 roku brał udział w tzw. napadzie stulecia na pociąg w angielskim Mentmore w hrabstwie Buckinghamshire, został porwany przez grupę brytyjskich wojskowych z Rio de Janeiro, gdzie ukrywał się po ucieczce z brytyjskiego więzienia i przetransportowany na Barbados. Po odmowie przez miejscowe władze wydania go Wielkiej Brytanii wrócił do Brazylii.
• 1981 – W Mauretanii doszło do nieudanej próby zamachu stanu.
• 1983 – Po porażce 2:3 w rewanżowym meczu ćwierćfinałowym z Liverpool F.C., Widzew Łódź awansował do półfinału PEMK. W pierwszym meczu w Łodzi wygrał 2:0.
• 1984:
  • RPA i Mozambik zawarły w Komatipoort porozumienie o nieagresji.
  • Szef bejruckiej placówki CIA William Buckley został porwany przez terrorystów z Dżihadu.
• 1987 – Po raz pierwszy zostały przyznane hiszpańskie nagrody filmowe Goya.
• 1988 – Iracka armia przeprowadziła atak gazowy na kurdyjskie miasto Halabdża, w wyniku czego zginęło ok. 5 tys. osób, kilka tysięcy zostało okaleczonych.
• 1994 – Jozef Moravčík został premierem Słowacji.
• 1995 – Stan Missisipi ratyfikował znoszącą niewolnictwo 13. poprawkę do konstytucji USA.
• 2000 – Ukazało się pierwsze wydanie rosyjskiego dziennika „Wriemia Nowostiej”.
• 2002 – Rozpoczęła się misja Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Afganistanie.
• 2003 – Wen Jiabao został premierem Chin.
• 2004 – 58 osób zginęło w wyniku wybuchu gazu w budynku mieszkalnym w rosyjskim Archangielsku.
• 2005 – Izrael przekazał Jerycho Palestyńczykom.
• 2008 – U wybrzeży Australii Zachodniej odnaleziono wraki krążowników HMAS „Sydney” i HSK „Kormoran”, które przed 66 laty zatonęły w wyniku stoczonej bitwy morskiej.
• 2009 – W wyniku wojskowego zamachu stanu na Madagaskarze został obalony prezydent Marc Ravalomanana.
• 2010 – W wyniku pożaru uległy zniszczeniu grobowce Kasubi w Ugandzie.
• 2012 – Nicolae Timofti został wybrany przez parlament na urząd prezydenta Mołdawii.
• 2013 – 94,49% spośród głosujących w referendum w Zimbabwe opowiedziało się za przyjęciem nowej konstytucji.
• 2014 – Na Krymie odbyło się referendum w sprawie przyłączenia półwyspu do Rosji.
• 2019 – Na Słowacji odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich. Do drugiej tury przeszli: Zuzana Čaputová (40,6%) i Maroš Šefčovič (18,7%).
• 2021 – 21-letni Robert Aaron Long zastrzelił w Atlancie i jej okolicach 8 osób (w tym 6 kobiet azjatyckiego pochodzenia), a jedną zranił.
• 2022 – Inwazja Rosji na Ukrainę: w rosyjskim ataku lotniczym na teatr w Mariupolu zginęło ok. 300 osób.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy