14 marca

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   190 p.n.e. – Zaćmienie Słońca obserwowane w Rzymie.
• 1074 – W bitwie pod Magyaród król Węgier Salomon został pokonany przez swego kuzyna Gejzę I, który zajął jego miejsce.
• 1369 – I kastylijska wojna domowa: decydujące zwycięstwo sił pretendenta do tronu Henryka Trastámara nad wojskami króla Kastylii-Leónu Piotra I Okrutnego i wspierającymi go wojskami portugalskimi w bitwie pod Montiel.
• 1401 – Giovanni I Bentivoglio przejął siłą władzę w Bolonii.
• 1489 – Królowa Cypru Katarzyna Cornaro sprzedała wyspę Republice Weneckiej.
• 1499 – Wielki książę litewski i przyszły król Polski Aleksander Jagiellończyk nadał prawa miejskie Mińskowi.
• 1590 – Wojny religijne hugenockie: hugenoci pokonali w bitwie pod Ivry wojska francuskiej Ligi Katolickiej.
• 1647 – Wojna trzydziestoletnia: w Ulm zawarto rozejm pomiędzy Francją i Szwecją a Bawarią, co tę ostatnią wykluczyło z konfliktu.
• 1653 – I wojna angielsko-holenderska: zwycięstwo floty holenderskiej w bitwie pod Livorno.
• 1689 – Wojna irlandzka: zwycięstwo jakobitów nad wojskami protestanckimi w bitwie pod Dromore.
• 1704 – W czasie powstania kamizardów we Francji odnieśli oni w bitwie pod Martignargues swe największe zwycięstwo nad elitarnymi wojskami królewskimi.
• 1741 – Otwarto wiedeński Burgtheater.
• 1757 – Wojna siedmioletnia: w pobliżu Portsmouth na mostku kapitańskim okrętu HMS „Monarch” został rozstrzelany admirał John Byng, skazany przez sąd wojenny na karę śmierci za doprowadzenie do porażki w bitwie z flotą francuską u brzegów Minorki 20 maja 1756 roku i będącej jej skutkiem utraty wyspy.
• 1774 – James Cook wylądował na Wyspie Wielkanocnej.
• 1794 – Amerykanin Eli Whitney opatentował odziarniarkę.
• 1800 – Kardynał Gregorio Barnaba Chiaramonti został wybrany na papieża i przyjął imię Pius VII.
• 1801 – Premier Wielkiej Brytanii William Pitt Młodszy podał swój rząd do dymisji.
• 1808 – Wybuchła wojna duńsko-szwedzka.
• 1815 – Król Hiszpanii Ferdynand VII ustanowił Order Izabeli Katolickiej.
• 1844 – Carlos Antonio López został zaprzysiężony na pierwszego prezydenta Paragwaju.
• 1847 – We Florencji odbyła się premiera opery Makbet Giuseppe Verdiego.
• 1857 – Zawarto traktat kopenhaski dotyczący swobodnej żeglugi przez cieśniny duńskie.
• 1861 – Jacob van Zuylen van Nijevelt został premierem Holandii.
• 1871 – W Fomenie w dzisiejszej Ghanie podpisano traktat pokojowy po zakończeniu II wojny Brytyjczyków z Aszanti.
• 1881 – Powstało Królestwo Rumunii.
• 1885 – Niemiecki astronom Robert Luther odkrył planetoidę (247) Eukrate.
• 1888 – Około 400 osób zginęło w wyniku trzydniowej wielkiej śnieżycy, która zaatakowała atlantyckie wybrzeże USA i Kanady.
• 1897 – Po raz pierwszy wykonano hymn Gwatemali.
• 1898 – W Bazylei założono klub piłkarski BSC Young Boys.
• 1899 – Po ponad roku uwięzienia u wybrzeży Antarktydy statek badawczy „Belgica” został uwolniony przez załogę dzięki wykuciu kanału w lodzie.
• 1900 – Uchwalono Gold Standard Act opierający dolara amerykańskiego na złocie.
• 1909 – Otwaro stadion piłkarski Camp del carrer Indústria, pierwszy należący do klubu FC Barcelona.
• 1911 – Kristján Jónsson został premierem Islandii.
• 1913 – Rosyjski astronom Grigorij Nieujmin odkrył planetoidę (748) Simeïsa.
• 1914 – W Chiavari we Włoszech założono klub piłkarski Virtus Entella.
• 1915 – I wojna światowa: ścigany od czasu bitwy pod Falklandami 8 grudnia 1914 roku niemiecki krążownik SMS „Dresden” został przechwycony przez krążowniki brytyjskie i zmuszony do samozatopienia koło chilijskiego archipelagu Juan Fernández.
• 1917 – I wojna światowa: Chiny zerwały stosunki dyplomatyczne z Niemcami.
• 1919 – Ustanowiono godło Ukraińskiej SRR.
• 1920 – W plebiscycie terytorialnym w południowym Szlezwiku 80% głosujących opowiedziało się za jego przynależnością do Niemiec.
• 1923:
  • W Ankarze założono klub piłkarski Gençlerbirliği SK.
  • W Crown Point w stanie Indiana Rudolf Valentino poślubił po raz drugi swoją drugą żonę Natachę Rambovą. Poprzednia ceremonia z 13 maja 1922 została unieważniona, a Valentino oskarżony o bigamię, gdyż wtedy nadal pozostawał w związku z pierwszą żoną Jean Acker.
• 1926 – 385 osób zginęło, a 93 zostały ranne w wyniku runięcia mostu pod przejeżdżającym pociągiem w prowincji Heredia w Kostaryce.
• 1927:
  • Jigme Wangchuck został koronowany na króla Bhutanu.
  • Założono amerykańskie linie lotnicze Pan Am.
• 1937 – Papież Pius XI ogłosił encyklikę Mit brennender Sorge dotyczącą sytuacji Kościoła w III Rzeszy i potępiającą narodowy socjalizm.
• 1939:
  • Na obszarze Zakarpacia powstała Karpato-Ukraina. Po 4 dni istnienia państwo zostało zlikwidowane w wyniku ataku armii węgierskiej.
  • Słowacja proklamowała niepodległość – rozpad Czechosłowacji.
• 1940 – Premiera amerykańskiego filmu muzycznego Droga do Singapuru w reżyserii Victora Schertzingera.
• 1942:
  • Kampania śródziemnomorska: u wybrzeży Grecji zatonął po wejściu na minę niemiecki okręt podwodny U-133 wraz z całą, 45-osobową załogą.
  • Król Włoch Wiktor Emanuel III ustanowił Order Orła Rzymskiego.
• 1943 – Bitwa o Atlantyk: w nocy z 13 na 14 marca u wybrzeża Afryki włoski okręt podwodny „Leonardo da Vinci” zatopił transatlantyk „Empress of Canada”, przewożący brytyjskich żołnierzy i włoskich jeńców wojennych, w wyniku czego zginęły 392 lub 394 osoby.
• 1945:
  • Bitwa o Atlantyk: w zatoce Firth of Forth w Szkocji południowoafrykańska fregata HMSAS „Natal” zatopiła bombami głębinowymi niemiecki okręt podwodny U-714 wraz z całą, 50-osobową załogą.
  • Na wiadukt w niemieckim Bielefeldzie zrzucono po raz pierwszy brytyjską 10-tonową bombę burzącą Grand Slam.
  • Założono linie lotnicze TAP Portugal.
• 1946 – Uchwalono konstytucję Albanii.
• 1947 – Zawiązano Unię Celną Beneluksu.
• 1950:
  • Steingrímur Steinþórsson został premierem Islandii.
  • W Brazylii ustanowino Order Zasługi Medycznej.
• 1951:
  • Amerykański fotograf Arthur Sasse wykonał zdjęcie Alberta Einsteina pokazującego język, które stało się ikoną pop-kultury.
  • Wojna koreańska: wojska ONZ ponownie zajęły Seul.
• 1954 – Polskie emigracyjne partie polityczne w Wielkiej Brytanii podpisały Akt zjednoczenia narodowego.
• 1957 – Podczas podchodzenia do lądowania w Manchesterze rozbił się brytyjski samolot Vickers Viscount, w wyniku czego zginęły 22 osoby, w tym 2 na ziemi.
• 1958 – Dokonano oblotu radzieckiego samolotu transportowego An-14.
• 1960 – W Nowym Jorku doszło do pierwszego w historii spotkania szefów rządów Izraela (Dawida Ben-Guriona) i RFN (Konrada Adenauera).
• 1961 – W pobliżu Yuba City w Kalifornii rozbił się, opuszczony wcześniej przez załogę z powodu dekompresji i wyczerpywania paliwa, bombowiec strategiczny Boeing B-52 Stratofortress przenoszący dwie bomby atomowe, które nie wybuchły.
• 1964 – Jack Ruby został skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności za zabójstwo Lee Harveya Oswalda, domniemanego zabójcy prezydenta Johna F. Kennedy’ego.
• 1966 – 10-letni Jörg Hartmann i 13-letni Lothar Schleusener zostali zastrzeleni przez wschodnioniemiecką Straż Graniczną w trakcie próby przekroczenia muru berlińskiego.

• 1969 – Prezydent USA Richard Nixon ogłosił rozpoczęcie budowy dwuwarstwowego systemu antybalistycznego, przeznaczonego do obrony bazy międzykontynentalnych pocisków balistycznych (ICBM) Minuteman w pobliżu Grand Forks w Dakocie Północnej (program „Safeguard”).
• 1970:
  • 50 górników zginęło w wyniku eksplozji metanu w kopalni węgla kamiennego w miejscowości Breza w Bośni i Hercegowinie.
  • W japońskiej Osace otwarto wystawę światową Expo’70.
• 1972 – 112 osób zginęło w górach w okolicy miasta Kalba w Zjednoczonych Emiratach Arabskich w katastrofie należącego do duńskich linii Sterling Airways samolotu Sud Aviation Caravelle.
• 1973 – Liam Cosgrave został premierem Irlandii.
• 1976 – Egipt wypowiedział traktat o przyjaźni i współpracy z ZSRR z 1971 roku.
• 1978 – Izraelska armia zajęła południowy Liban (operacja „Litani”).
• 1979:
  • Premiera amerykańskiego musicalu filmowego Hair w reżyserii Milosza Formana.
  • W katastrofie jordańskiego Boeinga 727 w stolicy Kataru Dosze zginęło 45 osób.
• 1984 – W Belfaście przewodniczący Sinn Féin Gerry Adams został ciężko ranny podczas próby zamachu na jego życie.
• 1988 – W pobliżu spornych Wysp Spratly na Morzu Południowochińskim doszło do wietnamsko-chińskiej bitwy morskiej. Śmierć poniosło 6 marynarzy chińskich i 64 wietnamskich.
• 1993 – W referendum ogólnokrajowym została przyjęta konstytucja Andory.
• 1995 – Leżące w północnej Afryce hiszpańskie miasta Ceuta i Melilla uzyskały autonomię.
• 1998 – W Iranie miało miejsce trzęsienie ziemi o sile 6,9 stopnia w skali Richtera.
• 2002 – Podpisano porozumienie o utworzeniu federacji Serbii i Czarnogóry.
• 2004:
  • Socjaliści wygrali wybory parlamentarne w Hiszpanii.
  • Władimir Putin został ponownie wybrany na urząd prezydenta Rosji.
• 2005 – Cedrowa rewolucja: w stolicy Libanu Bejrucie odbyła się kilkusettysięczna demonstracja przeciwko obecności w kraju wojsk syryjskich.
• 2006 – W Czadzie grupa rebeliantów wojskowych usiłowała dokonać zamachu stanu.
• 2008:
  • W Kosowskiej Mitrowicy grupa około 300 Serbów zajęła budynek sądu ONZ, protestując w ten sposób przeciw ogłoszeniu niepodległości Kosowa.
  • W stolicy Tybetu Lhasie doszło do krwawo stłumionych antychińskich protestów.
• 2010 – W Kolumbii odbyły się wybory parlamentarne.
• 2011 – Załoga indyjskiej fregaty INS „Tabar” schwytała 61 somalijskich piratów i uwolniła 13 przetrzymywanych przez nich marynarzy.
• 2013:
  • Khil Raj Regmi został premierem Nepalu.
  • Xi Jinping został wybrany na urząd przewodniczącego ChRL.
• 2014 – W Charkowie grupa nacjonalistów Prawego Sektora zaatakowała zgromadzenie prorosyjskich separatystów. W wyniku strzelaniny zginęły 2 osoby, a 5 zostało rannych.
• 2023 – Inwazja Rosji na Ukrainę: amerykański dron MQ-9 Reaper rozbił się na Morzu Czarnym po strąceniu przez rosyjski myśliwiec przechwytujący Su-27.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy