22 marca

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   238 – Gordian I i jego syn Gordian II zostali współcesarzami rzymskimi.
•   638 – Rozpoczął się bieg kalendarza birmańskiego.
•   752 – (lub 23 marca) Stefan II został wybrany na papieża.
• 1106 – Wojska króla niemieckiego Henryka V Salickiego zostały rozbite przez Lotaryńczyków w bitwie pod Visé.
• 1312 – Podczas soboru w Vienne papież Klemens V wydał bullę rozwiązującą zakon templariuszy.
• 1349 – W niemieckim mieście Fulda doszło do masakry Żydów oskarżanych o wywołanie epidemii „czarnej śmierci”.
• 1421 – Wojna stuletnia: zwycięstwo wojsk francusko-szkockich nad angielskimi w bitwie pod Baugé.
• 1429 – Wojna stuletnia: Joanna d’Arc podyktowała pierwszy list do Anglików oblegających Orlean, proponując im zawarcie pokoju.
• 1499 – Wojna austriacko-szwajcarska: zwycięstwo wojsk szwajcarskich nad sprzymierzonym z austriackimi Habsburgami wojskami Związku Szwabskiego w bitwie pod Bruderholz.
• 1518 – Król Hiszpanii Karol V Habsburg i Casa de Contratación de las Indias (Urząd do spraw Indii) zaaprobowali plan Ferdynanda Magellana dotarcia do Wysp Korzennych drogą zachodnią.
• 1594 – Po przejściu na katolicyzm i uznaniu jego władzy przez większość francuskich arcybiskupów i biskupów król Henryk IV Burbon przybył do Paryża.
• 1595 – Walter Raleigh odkrył Jezioro Asfaltowe na wyspie Trynidad.
• 1599 – Książę Wirtembergii Fryderyk I założył miasto Freudenstadt.
• 1622 – 347 angielskich osadników zostało zamordowanych przez Indian w Jamestown w Wirginii.
• 1765 – Brytyjski parlament uchwalił ustawę o pieczęciach nakładającą podatki na trzynaście kolonii w Ameryce Północnej.
• 1837 – Założono miasto Jyväskylä w środkowej Finlandii.
• 1848:
  • Adam Wilhelm Moltke został pierwszym premierem Danii.
  • W Wenecji ogłoszono powstanie Republiki Świętego Marka.
  • Zakończyło się pięciodniowe zwycięskie powstanie antyaustriackie w Mediolanie.
• 1849:
  • Powstanie węgierskie: wojska siedmiogrodzkie pod dowództwem gen. Józefa Bema zdobyły Braszów broniony przez oddziały austriackie.
  • Wojna austriacko-piemoncka: rozpoczęła się bitwa pod Novarą.
• 1858 – Założono Uniwersytet Stanu Iowa.
• 1860 – Toskania weszła w skład zjednoczonych Włoch.
• 1895 – W Paryżu odbył się pierwszy pokaz filmu braci Lumière Wyjście robotników z fabryki Lumière w Lyonie.
• 1903 – Z powodu suszy zabrakło wody w wodospadzie Niagara.
• 1906 – Zwodowano niemiecki krążownik pancerny SMS „Scharnhorst”.
• 1909 – Rosja uznała aneksję Bośni i Hercegowiny przez Austro-Węgry.
• 1910 – Spłonął gmach Texas Christian University w Waco.
• 1911 – Założono Uniwersytet Lizboński i Uniwersytet w Porto.
• 1913:
  • Louis Barthou został premierem Francji.
  • Został aresztowany samozwańczy cesarz Wietnamu i przywódca antyfrancuskiego powstania Phan Xích Long.
  • Zwodowano amerykański niszczyciel USS „Benham”.
• 1916 – W obliczu powszechnego buntu chiński dyktator Yuan Shikai oficjalnie uznał restaurację monarchii za niebyłą i przywrócił ustrój republikański.
• 1917 – Stany Zjednoczone, jako pierwsze państwo na świecie, uznały rosyjski rząd tymczasowy, utworzony po obaleniu caratu w wyniku rewolucji lutowej.
• 1918 – Wojna gruzińsko-osetyńska: wojska gruzińskie zdobyły Cchinwali.
• 1919:
  • Japonia uznała niepodległość Polski.
  • Uruchomiono pierwsze na świecie regularne międzynarodowe połączenie lotnicze pomiędzy Paryżem a Brukselą.
• 1922 – W Moskwie uruchomiono pierwszą europejską rozgłośnię radiową.
• 1924 – Jón Magnússon został po raz trzeci premierem Islandii.
• 1925 – W swym pierwszym oficjalnym meczu reprezentacja Haiti w piłce nożnej przegrała 1:2 z Jamajką.
• 1928 – W egipskim mieście Ismailia fundamentalista islamski Hasan al-Banna założył Bractwo Muzułmańskie.
• 1929:
  • Rozpoczęła się seryjna produkcja pierwszego w historii koncernu BMW modelu samochodu osobowego 3/15 „Dixi”.
  • U wybrzeży Luizjany kanadyjski szkuner „I’m Alone”, używany do przemytu alkoholu w czasie prohibicji, został ostrzelany i zatopiony przez amerykańską Straż Wybrzeża po tym jak nie zatrzymał się do kontroli, w wyniku czego zginął jeden z członków załogi.
• 1935 – Rozpoczęła nadawanie niemiecka publiczna stacja telewizyjna Fernsehsender „Paul Nipkow”.
• 1936:
  • Dansrabileijn Dogsom został przewodniczącym Prezydium Małego Churału Państwowego Mongolskiej Republiki Ludowej (formalną głową państwa).
  • Premiera amerykańskiego musicalu filmowego Wielki Ziegfeld w reżyserii Roberta Z. Leonarda.
• 1939 – Rząd III Rzeszy wymusił na Litwie scedowanie Okręgu Kłajpedy.
• 1940 – ZSRR przejął kontrolę nad miastem i półwyspem Hanko oraz okolicznymi wysepkami w południowej Finlandii, wydzierżawionymi mu na 30 lat podstawie traktatu moskiewskiego kończącego wojnę zimową.
• 1941 – Szef rządu Francji Vichy marszałek Philippe Pétain podpisał dekret o budowie kolei transsaharyjskiej.
• 1942 – Kampania śródziemnomorska: taktyczne zwycięstwo floty brytyjskiej nad włoską w II bitwie pod Syrtą, po której wojska państw „Osi” zrezygnowały z planów desantu na Maltę.
• 1943 – Front wschodni: 149 osób zginęło w wyniku niemieckiej pacyfikacji białoruskiej wsi Chatyń, przeprowadzonej w odwecie za zabicie kapitana Schutzpolizei i mistrza olimpijskiego w pchnięciu kulą z Igrzysk w Berlinie Hansa Woellkego.
• 1945:
  • Front zachodni: wojska alianckie sforsowały Ren.
  • W Kairze założono Ligę Państw Arabskich.
• 1946 – Wielka Brytania przyznała niepodległość Transjordanii (obecnie Królestwo Jordanii).
• 1948:
  • Dokonano oblotu amerykańskiego samolotu szkolno-treningowego Lockheed T-33 Shooting Star.
  • Wojna domowa w Palestynie: w kanionie Bab-el-Oued Arabowie rozbili żydowski konwój, niszcząc 30 ciężarówek i odcinając całkowicie od dostaw Jerozolimę.
• 1951 – Rozpoczął nadawanie radziecki telewizyjny Pierwyj kanał.
• 1957 – W Indiach zaczął obowiązywać indyjski kalendarz narodowy, używany oficjalnie obok kalendarza gregoriańskiego.
• 1960 – Żyjący na początku XVI wieku ostatni władca i król ludu Kiczów Tecún Umán został ogłoszony bohaterem narodowym Gwatemali.
• 1962 – Prezydent Korei Południowej Yun Bo-seon ustąpił z urzędu.
• 1963 – Ukazał się pierwszy album grupy The Beatles Please Please Me.
• 1964 – Reprezentacja Korei Północnej w piłce nożnej rozegrała swój pierwszy oficjalny mecz, remisując bezbramkowo w Rangunie z Birmą.
• 1965 – Nicolae Ceaușescu został sekretarzem generalnym Rumuńskiej Partii Komunistycznej.
• 1966 – Podczas pierwszej w historii oficjalnej wizyty arcybiskupa Canterbury w Watykanie podpisano deklarację ustanowienia stosunków między Kościołami katolickim i anglikańskim.
• 1967 – Założono południowokoreański koncern przemysłowy Daewoo.
• 1971 – Prezydent Argentyny gen. Roberto Marcelo Levingston został odsunięty od władzy. Nowym prezydentem został gen. Alejandro Lanusse.
• 1974 – Przedstawiciele 7 państw nadbałtyckich podpisali w Helsinkach konwencję o ochronie środowiska regionu Morza Bałtyckiego.
• 1975 – W Sztokholmie odbył się 20. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• 1976 – Na pustyni w Tunezji rozpoczęły się zdjęcia do filmu fantastycznonaukowego Gwiezdne wojny: część IV – Nowa nadzieja w reżyserii i według scenariusza George’a Lucasa, będący chronologicznie czwartym, a w kolejności powstawania pierwszym filmem z jego kinowego uniwersum Gwiezdne wojny.
• 1977 – 31 górników zginęło, a 14 zostało rannych w wyniku eksplozji metanu i pyłu węglowego w kopalni w czeskiej Karwinie.
• 1979:
  • Maati Bouabid został premierem Maroka
  • W Hadze zostali zastrzeleni przez dwóch terrorystów z Prowizorycznej Irlandzkiej Armii Republikańskiej brytyjski ambasador w Holandii Richard Sykes i pracownik ambasady.
• 1983 – Chaim Herzog został wybrany przez Kneset na urząd prezydenta Izraela.
• 1985 – Została podpisana Konwencja wiedeńska w sprawie ochrony warstwy ozonowej.
• 1989 – Radziecki samolot transportowy An-225 Mrija podczas trzygodzinnego lotu ustanowił 106 rekordów świata.
• 1990 – Czechosłowacja i Korea Południowa nawiązały stosunki dyplomatyczne.
• 1991:
  • António Monteiro został prezydentem Republiki Zielonego Przylądka.
  • Utworzono pierwszy rząd Republiki Autonomicznej Krymu z premierem Witalijem Kuraszykiem.
  • W Medzilaborcach na Słowacji została powołana Światowa Rada Rusinów.
  • W stolicy Mali Bamako doszło do masakry około 300 osób protestujących przeciwko prezydentowi Moussie Traoré’mu.
• 1992 – Demokratyczna Partia Albanii zwyciężyła w pierwszych od obalenia komunizmu demokratycznych wyborach parlamentarnych.
• 1993:
  • Oficjalnie zadebiutował mikroprocesor Pentium przedsiębiorstwa Intel.
  • Ukazał się album Songs of Faith and Devotion brytyjskiej grupy Depeche Mode.
  • Utworzono galerię sławy WWE Hall of Fame dla osobistości związanych z profesjonalnym wrestlingiem, prowadzoną przez federację WWE.
• 1994 – Roch Marc Christian Kaboré został premierem Burkiny Faso.
• 1996 – Göran Persson został premierem Szwecji.
• 1998 – Urzędujący prezydent Ibrahim Rugova wygrał wybory prezydenckie, a jego Demokratyczna Partia Kosowa jednoczesne wybory do parlamentu Kosowa.
• 2000:
  • Girija Prasad Koirala został po raz trzeci premierem Nepalu.
  • Papież Jan Paweł II odprawił mszę w Betlejem i modlił się w Grocie Narodzenia.
  • Statek pasażerski „Stefan Batory” został przekazany na złom do tureckiej stoczni.
• 2001 – Pedro Pires został prezydentem Republiki Zielonego Przylądka.
• 2002 – Została uchwalona konstytucja Timoru Wschodniego.
• 2003 – II wojna w Zatoce Perskiej: siły międzynarodowej koalicji przeprowadziły bombardowanie Bagdadu w nocy tuż przed godziną 2:00 czasu lokalnego UTC+03:00, następne o godzinie 5:00, kolejne o 7:00.
• 2004 – W ataku rakietowym izraelskich śmigłowców w Gazie zginął współzałożyciel i duchowy przywódca Hamasu szejk Ahmad Jasin.
• 2005 – Izrael przekazał pod kontrolę administracji palestyńskiej miasto Tulkarm.
• 2006 – Baskijska ETA ogłosiła trwałe zawieszenie broni.
• 2008 – Ma Ying-jeou wygrał wybory prezydenckie na Tajwanie.
• 2009:
  • W Macedonii odbyła się I tura wyborów prezydenckich. Najwięcej głosów zdobyli: Ǵorge Iwanow (35,04%) i Lubomir Frczkoski (20,41%)
  • Erupcja wulkanu Mount Redoubt na Alasce.
• 2011 – Były prezydent Izraela Mosze Kacaw został skazany przez sąd w Tel Awiwie na 7 lat pozbawienia wolności za gwałt i molestowanie seksualne.
• 2013:
  • Amerykański zespół rockowy My Chemical Romance oficjalnie ogłosił zakończenie działalności.
  • Konflikt etniczny w Birmie: 40 osób zginęło w starciach w mieście Miktili w dniach 20–22 marca.
• 2014 – 43 osoby zginęły w wyniku zejścia lawiny błotnej na miejscowość Oso w amerykańskim stanie Waszyngton.
• 2016 – 35 osób zginęło, a ponad 316 zostało rannych w serii trzech zamachów bombowych w Brukseli.
• 2017 – 6 osób zginęło, a 49 zostało rannych w zamachu terrorystycznym z użyciem samochodu i noża, przeprowadzonym przez 52-letniego Khalida Masooda na Westminster Bridge obok gmachu brytyjskiego parlamentu.
• 2018:
  • 6 osób zginęło w wyniku eksplozji w zakładach Unipetrolu w Kralupach nad Wełtawą w Czechach.
  • Peter Pellegrini został premierem Słowacji.
• 2021:
  • Dotychczasowy premier Laosu Thongloun Sisoulith objął urząd prezydenta, a nowym premierem został Phankham Viphavanh.
  • 10 osób zginęło w strzelaninie w supermarkecie King Soopers w Boulder w stanie Kolorado. Sprawca, 21-letni Ahmad al-Issa, został postrzelony i aresztowany przez policję.
• 2022 – Inwazja Rosji na Ukrainę: wojska ukraińskie odbiły Makarów w obwodzie kijowskim.
• 2024 – W Krasnogorsku pod Moskwą doszło do ataku na halę koncertową Crocus City Hall, w której miał się odbyć koncert rockowy. Śmierć poniosło 143 osób, a 382 zostały ranne. Do odpowiedzialności za atak przyznało się Państwo Islamskie – Prowincji Chorasan.

Eksploracja kosmosu i zdarzenia astronomiczne

Urodzili się

Zmarli

Przypisy