23 marca

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   625 – Zwycięstwo Kurajszytów z Mekki nad muzułmanami z Medyny dowodzonymi przez Mahometa w bitwie pod Uhudem.
•   752 – (lub 22 marca) Stefan II został wybrany na papieża. Zmarł przed koronacją.
• 1153 – W Konstancji została zawarta ugoda między papieżem Eugeniuszem III a królem Niemiec Fryderykiem I Barbarossą, który miał otrzymać koronę cesarską w zamian za pomoc w przywróceniu władzy papieża w Państwie Kościelnym.
• 1324 – Papież Jan XXII ekskomunikował króla Niemiec Ludwika IV Bawarskiego.
• 1502 – Król Czech, Węgier i Chorwacji Władysław II Jagiellończyk poślubił „per procura” swoją trzecią żonę Annę de Foix-Candale.
• 1530 – Król Hiszpanii Karol V Habsburg podpisał akt na mocy którego Malta została przekazana zakonowi joannitów.
• 1534 – Konkwistadorzy pod dowództwem Francisca Pizarra splądrowali świątynię Słońca Coricancha w Cuzco.
• 1568 – W trakcie wojen religijnych we Francji został zawarty pokój z Longjumeau.
• 1648 – Francja i Holandia dokonały podziału karaibskiej wyspy Saint Martin/Sint Maarten.
• 1702 – Rozpoczęła się wyprawa do ludu Cabuquas w Afryce Południowej z udziałem m.in. Polaków.
• 1708 – Pretendent do tronu Szkocji i Anglii Jakub Franciszek Edward Stuart podjął nieudaną próbę wylądowania w Szkocji na czele floty francuskiej.
• 1716 – Jeremiasz III został ekumenicznym patriarchą Konstantynopola.
• 1752 – Ukazało się pierwsze wydanie najstarszej kanadyjskiej gazety „Halifax Gazette”.
• 1779 – Brytyjski astronom Edward Pigott odkrył Galaktykę Czarne Oko w gwiazdozbiorze Warkocza Bereniki.
• 1781 – W Peru wojska hiszpańskie rozgromiły w bitwie pod Pucacasa armię powstańczą Tupaca Amaru II.
• 1782 – We Francji została wydana powieść epistolarna Pierre’a Choderlosa de Laclosa Niebezpieczne związki.
• 1801 – Cesarz Rosji Paweł I Romanow został zamordowany w pałacowym zamachu stanu. Nowym cesarzem został jego syn Aleksander I Romanow.
• 1804 – Papież Pius VII erygował diecezję Satu Mare w Rumunii.
• 1836 – Amerykańska mennica państwowa rozpoczęła bicie monet przy użyciu maszyny parowej.
• 1839 – Na łamach „Boston Morning Post” po raz pierwszy użyto określenia „OK”.
• 1847 – Wielki pożar Bukaresztu.
• 1849 – Zwycięstwem wojsk austriackich nad piemonckimi zakończyła się bitwa pod Novarą.
• 1861 – Camillo Cavour został pierwszym premierem zjednoczonych Włoch.
• 1868 – Założono Uniwersytet Kalifornijski.
• 1881 – Podpisano traktat pokojowy kończący I wojnę burską.
• 1882 – Utworzono Biuro Wywiadu Marynarki Wojennej USA.
• 1892 – Botho zu Eulenburg został premierem Prus.
• 1895:
  • Antonio Cánovas del Castillo został po raz szósty premierem Hiszpanii.
  • Manchester City odniósł najwyższe ligowe zwycięstwo w swej historii, pokonując Lincoln City 11:3
• 1903 – Bracia Wright złożyli wniosek o przyznanie patentu na ich sposób sterowania maszynami latającymi.
• 1908 – Niemiecki astronom Max Wolf odkrył planetoidę (659) Nestor.
• 1911:
  • U wybrzeża Queensland zatonął podczas cyklonu australijski statek pasażersko-towarowy SS „Yongala“ wraz ze 122 osobami na pokładzie.
  • W londyńskiej Royal Albert Hall po raz pierwszy wykonano The March of the Women, skomponowany przez Ethel Smyth hymn ruchu brytyjskich sufrażystek.
• 1918 – Powstała Dońska Republika Radziecka.
• 1919 – Benito Mussolini założył faszystowską organizację Związki Kombatanckie.
• 1926 – Powstała irlandzka republikańska partia polityczna Fianna Fáil.
• 1931 – Józef Piłsudski zakończył trzymiesięczny wypoczynek na portugalskiej Maderze.
• 1933:
  • Belgijski astronom Sylvain Arend odkrył planetoidę (1263) Varsavia.
  • Reichstag przyjął tzw. ustawę o pełnomocnictwach (jęz. niem. Ermächtigungsgesetz), oznaczającej w praktyce przekazanie Adolfowi Hitlerowi pełni władzy, gdyż przyznawała ona jego rządowi prawo uchwalania ustaw bez zgody Reichstagu.
• 1937 – Hiszpańska wojna domowa: zwycięstwo wojsk republikańskich w bitwie pod Guadalajarą (8–23 marca).
• 1939 – Wybuchła wojna węgiersko-słowacka.
• 1940 – Liga Muzułmańska przyjęła rezolucję z Lahore, która doprowadziła w 1947 roku do powstania Pakistanu.
• 1941 – Bitwa o Atlantyk: na południowy wschód od Islandii brytyjski trawler HMT „Visenda” zatopił bombami głębinowymi niemiecki okręt podwodny U-551 wraz z całą, 45-osobową załogą.
• 1942:
  • Adolf Hitler wydał dyrektywę o rozpoczęciu budowy Wału Atlantyckiego.
  • Wojska japońskie dokonały inwazji na Andamany w Zatoce Bengalskiej.
• 1943 – Na Islandii otwarto zbudowany przez armię amerykańską Port lotniczy Keflavík
• 1944 – 33 żołnierzy SS zginęło w wyniku ataku partyzantów w Rzymie. Następnego dnia Niemcy w odwecie rozstrzelali w kamieniołomach pod miastem 335 cywilów.
• 1945 – Front zachodni: wojska alianckie rozpoczęły forsowanie Renu.
• 1948 – Wojna domowa w Mandacie Palestyny: w mieście Naharijja Arabowie rozbili żydowski konwój z zaopatrzeniem dla kibucu Jechi’am, w wyniku czego zginęło 47 osób.
• 1949:
  • I wojna izraelsko-arabska: zawarto porozumienie o zawieszeniu broni między Izraelem a Libanem.
  • Brytyjski parlament uchwalił Akt nowofundlandzki, który potwierdził warunki unii pomiędzy odrębnymi dotychczas dominiami Kanady i Nowej Fundlandii.
• 1950:
  • Odbyła się 22. ceremonia wręczenia Oscarów.
  • Powstała Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO).
• 1951 – Odsłonięto Pomnik założycieli miasta Tel Awiw.
• 1956:
  • Pakistan, jako pierwszy kraj islamski, został proklamowany republiką.
  • Ukazał się debiutancki album Elvisa Presleya pt. Elvis Presley.
• 1958 – Otwarto Synagogę Pokoju w Strasburgu.
• 1960 – Przywódca ZSRR Nikita Chruszczow rozpoczął 10-dniową oficjalną wizytę we Francji.
• 1961:
  • W Leningradzie odbyła się prapremiera baletu Legenda o miłości z choreografią Jurija Grigorowicza, librettem Nâzıma Hikmeta i muzyką Arifa Melikowa.
  • W ostatnim dniu 10-dniowego testu w komorze wypełnionej tlenem, która miała symulować warunki panujące wewnątrz statku kosmicznego, kandydat na kosmonautę porucznik pilot Walentin Bondarienko w wyniku nieuwagi upuścił nasączony spirytusem wacik na rozgrzaną płytę kuchenki elektrycznej, na której przyrządzał posiłki, w wyniku czego wybychł gwałtowny pożar. Ciężko poparzony Bondarienko zmarł tego samego dnia w szpitalu w Moskwie.
• 1963 – W Londynie odbył się 8. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• 1965 – Rozpoczęła się amerykańska załogowa misja kosmiczna Gemini 3.
• 1976 – Wszedł w życie Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych.
• 1978 – Do południowego Libanu przybyły pierwsze oddziały ONZ-owskiej misji pokojowej UNIFIL.
• 1979 – Félix Malloum ustąpił ze stanowiska prezydenta Czadu. Tymczasowym prezydentem został Goukouni Oueddei.
• 1980 – We Włoszech wybuchła afera Totonero związana z handlem meczami w piłkarskich ligach Serie A i Serie B.
• 1982 – W wyniku puczu wojskowego został odsunięty od władzy prezydent Gwatemali Fernando Romeo Lucas García, którego zastąpił emerytowany generał Efraín Ríos Montt.
• 1983 – Prezydent USA Ronald Reagan ogłosił w orędziu telewizyjnym zainicjowanie tzw. programu „Gwiezdnych wojen”.
• 1984 – Premiera komedii filmowej Akademia Policyjna w reżyserii Hugh Wilsona.
• 1987:
  • Amerykańska stacja CBS wyemitowała premierowy odcinek serialu Moda na sukces.
  • Willy Brandt ustąpił z funkcji przewodniczącego Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD).
• 1988:
  • Rząd Nikaragui i antykomunistyczna organizacja partyzancka Contras zawarły w Sapoa zawieszenie broni w wojnie domowej.
  • Zbigniew Boniek po raz ostatni (80.) wystąpił w piłkarskiej reprezentacji Polski w zremisowanym 1:1 towarzyskim meczu z Irlandią Północną w Belfaście.
• 1989 – Stanley Pons z University of Utah i Martin Fleischmann z University of Southampton ogłosili, że wynaleźli prostą metodę wykonania zimnej fuzji atomów deuteru, poprzez elektrolizę ciężkiej wody z użyciem porowatej elektrody palladowej.
• 1990 – Premiera filmu Pretty Woman w reżyserii Garry’ego Marshalla.
• 1994:
  • 75 osób zginęło w katastrofie rosyjskiego Airbusa A310 na Syberii.
  • Kandydat rządzącej Partii Rewolucyjno-Instytucjonalnej na prezydenta Meksyku Luis Colosio został zamordowany w Tijuanie przez 23-letniego Mario Aburto Martíneza.
• 1996 – Urzędujący prezydent Lee Teng-hui wygrał pierwsze bezpośrednie wybory prezydenckie na Tajwanie.
• 1998:
  • Film Titanic Jamesa Camerona zdobył 11 statuetek podczas 70. ceremonii wręczenia Oscarów.
  • Prezydent Rosji Borys Jelcyn zdymisjonował premiera Wiktora Czernomyrdina. Nowym premierem został Siergiej Kirijenko.
• 2000 – Papież Jan Paweł II odprawił mszę św. w Wieczerniku w Jerozolimie.
• 2001 – Rosyjska stacja kosmiczna Mir spłonęła w atmosferze nad Pacyfikiem.
• 2003:
  • II wojna w Zatoce Perskiej: rozpoczęła się bitwa pod Nasirijją.
  • Odbyła się 75. ceremonia wręczenia Oscarów.
  • W podwójnym referendum zatwierdzono członkostwo Słowenii w Unii Europejskiej i NATO.
  • W wyniku referendum w Czeczenii została przyjęta konstytucja zaproponowana przez władze rosyjskie.
• 2004 – Lawrence Gonzi został premierem Malty.
• 2005 – W wyniku eksplozji w rafinerii BP w amerykańskim Texas City zginęło 15 osób, a 170 zostało rannych.
• 2007:
  • Irańska marynarka wojenna pojmała 15 brytyjskich marynarzy z fregaty HMS „Cornwall”, patrolującej irackie wody Zatoki Perskiej.
  • Wicepremier Iraku sunnita Salam Zikam Ali az-Zauba'i został ciężko ranny w zamachu samobójczym w Bagdadzie.
  • W stolicy Demokratycznej Republiki Konga Kinszasie w walkach pomiędzy wojskiem a sympatykami kandydata opozycji w wyborach prezydenckich Jean-Pierre’a Bemby zginęło około 500 osób^[4].
• 2009:
  • 14 osób zginęło w katastrofie samolotu Pilatus PC-12 w Butte w amerykańskim stanie Montana.
  • Strona rządowa i rebelianci z Narodowego Kongresu Obrony Ludu zawarli porozumienie kończące 5-letni konflikt w prowincji Kiwu w Demokratycznej Republice Konga.
  • W katastrofie należącego do przedsiębiorstwa FedEx samolotu transportowego McDonnell Douglas MD-11F podczas podchodzenia do lądowania w porcie lotniczym Narita pod Tokio zginęło dwóch pilotów.
• 2012 – Nicolae Timofti został zaprzysiężony na urząd prezydenta Mołdawii.
• 2014 – Kamil Stoch zwyciężył w klasyfikacji generalnej Pucharu Świata w skokach narciarskich.
• 2017 – Wybuchł pożar największego ukraińskiego składu amunicji w pobliżu miasta Bałaklija w obwodzie charkowskim.
• 2018 – 25-letni marokański terrorysta Redouane Lakdim zastrzelił 4 i zranił 15 osób w miejscowościach Carcassonne i Trèbes na południu Francji, po czym zginął w strzelaninie z policją.
• 2020 – Wikipedia ukraińskojęzyczna osiągnęła milion artykułów.
• 2021 – Kontenerowiec „Ever Given” osiadł na mieliźnie w Kanale Sueskim, blokując go całkowicie przez 6 dni.
• 2022 – 48 osób zginęło (w tym członkini parlamentu Amina Mohamed Abdi), a 105 zostało rannych w dwóch zamachach terrorystycznych w Beledweyne w środkowej Somalii.

Urodzili się

Zmarli

Przypisy