9 marca

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   141 p.n.e. – Han Wudi został cesarzem Chin.
•   320 – Śmierć czterdziestu męczenników z Sebasty w dzisiejszej Turcji.
• 1009 – (lub 14 lutego) Męczeńska śmierć Bruna z Kwerfurtu wraz z 18 misjonarzami na pograniczu Litwy i Rusi.
• 1152 – Fryderyk I Barbarossa został koronowany w Akwizgranie na króla Niemiec.
• 1202 – Haakon III został królem Norwegii.
• 1230 – Zwycięstwo Bułgarów w bitwie pod Kłokotnicą nad wojskami cesarza Tesaloniki Teodora Angelosa.
• 1276 – Augsburg otrzymał status wolnego miasta Rzeszy.
• 1497 – Przebywający na studiach prawniczych w Bolonii Mikołaj Kopernik, podczas obserwacji zakrycia gwiazdy Aldebaran przez Księżyc doszedł do wniosku, że teoria geocentryczna budowy wszechświata jest błędna.
• 1500 – Pedro Álvares Cabral wypłynął z Portugalii do Indii na czele wyprawy złożonej z 13 okrętów.
• 1537 – Papieżowi Pawłowi III przedstawiono raport komisji powołanej przez niego w lipcu 1536 roku w celu przeanalizowania nadużyć w Kościele katolickim i przedstawienia zaleceń i środków zaradczych.
• 1562 – W Neapolu pod groźbą kary śmierci zabroniono pocałunków w miejscach publicznych.
• 1566 – Grupa lordów na czele z Henrykiem Stuartem, mężem królowej Szkocji Marii I Stuart, zamordowała na jej oczach jej prywatnego sekretarza i domniemanego kochanka Davida Riccio.
• 1617 – Szwecja i Rosja zawarły pokój w Stołbowie.
• 1776 – Opublikowano Bogactwo narodów Adama Smitha.
• 1781 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: Hiszpanie, dążący do odebrania Brytyjczykom kolonii Floryda Zachodnia, rozpoczęli oblężenie Pensacoli.
• 1789 – Ludovico Manin został ostatnim dożą Wenecji.
• 1796 – Napoleon Bonaparte poślubił Józefinę de Beauharnais.
• 1807 – Alexandre Pétion został prezydentem Haiti.
• 1811 – Zwycięstwo rojalistów paragwajskich nad wojskami Zjednoczonych Prowincji Rio de La Plata w bitwie pod Tacuarí.
• 1814 – VI koalicja antyfrancuska: rozpoczęła się bitwa pod Laon.
• 1820 – Zniesiono inkwizycję hiszpańską.
• 1842 – W mediolańskiej La Scali odbyła się premiera opery Nabucco Giuseppe Verdiego.
• 1844:
  • W Londynie odbyła się premiera baletu Esmeralda z muzyką Cesare Pugniego.
  • W Teatro La Fenice w Wenecji odbyła się premiera opery Ernani Giuseppe Verdiego.
• 1846 – W Lahore podpisano traktat pokojowy kończący I wojnę Brytyjczyków z Sikhami.
• 1850 – Xianfeng został koronowany na cesarza Chin.
• 1862 – Wojna secesyjna: taktyczne zwycięstwo Konfederatów w bitwie w zatoce Hampton Roads.
• 1880 – Edward Whymper, Jean-Antoine Carrel i Louis Carrel dokonali pierwszego wejścia na ekwadorski wulkan Antisana (5753 m).
• 1882 – Austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę (223) Rosa.
• 1888 – Fryderyk III Hohenzollern został cesarzem Niemiec i królem Prus.
• 1889 – Menelik II został cesarzem Etiopii.
• 1896 – I wojna włosko-abisyńska: premier Francisco Crispi podał się do dymisji po klęsce wojsk włoskich w bitwie pod Aduą z Etiopczykami.
• 1898 – Francuz Victor Loret odkrył w Egipcie grobowiec faraona Amenhotepa II.
• 1902:
  • Austriacki kompozytor i dyrygent Gustav Mahler ożenił się z Almą Schindler.
  • Założono włoski klub piłkarski Vicenza Calcio.
• 1908 – Założono włoski klub piłkarski Inter Mediolan.
• 1915 – Niemiecki astronom Karl Reinmuth odkrył planetoidę (799) Gudula.
• 1916:
  • I wojna światowa: rozpoczęła się austriacko-włoska V bitwa nad rzeką Isonzo.
  • Niemcy wypowiedziały wojnę Portugalii.
  • Oddział meksykańskich rewolucjonistów przeprowadził rajd na miejscowość Columbus w amerykańskim stanie Nowy Meksyk.
• 1918 – Stolica Rosji została przeniesiona z Piotrogrodu do Moskwy.
• 1919 – Otwarto port lotniczy w hiszpańskiej Maladze.
• 1923 – Włodzimierz Lenin doznał trzeciego z kolei wylewu krwi do mózgu. Złożony chorobą nie mógł mówić i wycofał się z udziału w rządzie sowieckim.
• 1925 – Royal Air Force rozpoczęły kampanię bombardowań i ostrzału z powietrza górskich kryjówek wojowników z plemion Mahsud w Południowym Waziristanie.
• 1930:
  • W Lipsku odbyła się premiera opery Rozkwit i upadek miasta Mahagonny Bertolta Brechta i Kurta Weila.
  • W Charkowie rozpoczął się jawny proces przedstawicieli ukraińskiej inteligencji z tzw. Związku Wyzwolenia Ukrainy.
• 1932 – Éamon de Valera został po raz drugi premierem Irlandii.
• 1933 – W USA rozpoczęło się tzw. 100 dni w czasie których zostały uchwalone ustawy wprowadzające New Deal.
• 1936 – Kōki Hirota został premierem Japonii.
• 1941 – Wojna grecko-włoska: rozpoczęła się wiosenna ofensywa wojsk włoskich, zakończona tydzień później ich klęską.
• 1942:
  • Ali Sohejli został premierem Iranu.
  • Miklós Kállay został premierem Węgier.
  • Wojna na Pacyfiku: zwycięstwem Japończyków zakończyła się kampania w Holenderskich Indiach Wschodnich.
• 1944:
  • Front wschodni: ponad 800 osób zginęło w wyniku radzieckiego nalotu bombowego na Tallinn.
  • Wojna na Pacyfiku: amerykańskie oddziały piechoty morskiej zdobyły lotnisko Talasea na Nowej Brytanii.
  • Zakończyła się masowa deportacja Czeczenów i Inguszy do republik środkowoazjatyckich (operacja „Soczewica”).
• 1945:
  • Premiera francuskiego melodramatu Komedianci w reżyserii Marcela Carné.
  • Wojna na Pacyfiku: w nocy z 9 na 10 marca 279 bombowców B-29 przeprowadziło nalot dywanowy na Tokio, zrzucając 1650 ton bomb zapalających na drewnianą zabudowę miasta. W wyniku powstałej burzy ogniowej zginęło ok. 120 tys. osób (niektóre dane mówią nawet o prawie 200 tys. ofiar).
  • II wojna światowa: podczas operacji pomorskiej miała miejsce bitwa pod Pogorzelicami.
• 1946 – 33 osoby zginęły, a kilkaset zostało rannych w katastrofie budowlanej na stadionie Burnden Park w angielskim Boltonie podczas meczu Bolton Wanderers F.C.-Stoke City F.C.
• 1950:
  • Iracki parlament przyjął ustawę o denaturalizacji, dającą mieszkającym w Iraku Żydom rok na legalną emigrację, pod warunkiem, że zrzekną się obywatelstwa i nigdy nie wrócą.
  • Islandia została członkiem Rady Europy.
• 1953 – Odbył się pogrzeb Józefa Stalina.
• 1955 – Premiera amerykańskiego filmu Na wschód od Edenu w reżyserii Elii Kazana.
• 1956:
  • Fotograf Arturo Mari rozpoczął pracę w Watykanie.
  • Na Cyprze Brytyjczycy aresztowali arcybiskupa Makariosa III i zesłali go na Seszele.
  • W Tbilisi została krwawo stłumiona antyradziecka demonstracja, w wyniku czego zginęło co najmniej 80 osób.
• 1957 – Na Alasce doszło do jednego z najsilniejszych w historii trzęsienia ziemi, które wywołało fale tsunami o wysokości do 15 m.
• 1958 – Oddano do użytku najdłuższy wówczas na świecie (3461 m) podmorski tunel drogowy pod cieśniną Kanmon, rozdzielającą japońskie wyspy Kiusiu i Honsiu.
• 1959 – W Nowym Jorku zaprezentowano lalkę Barbie.
• 1964 – Z linii montażowej zjechał pierwszy Ford Mustang.
• 1967 – 26 osób zginęło w wyniku zderzenia samolotu pasażerskiego DC-9 z awionetką w Urbana w amerykańskim stanie Ohio.
• 1969 – W trakcie starć podczas eksmisji mieszkańców z nielegalnie wybudowanych domów w mieście Puerto Montt w Chile karabinierzy zastrzelili 8 osób, a 50 ranili. Rannych zostało także 23 funkcjonariuszy, a w szpitalu zmarła kolejna postrzelona osoba i 9-miesięczne dziecko zatrute gazem łzawiącym.
• 1970 – Założono brazylijski klub piłkarski Itumbiara EC.
• 1972 – Wschodnioniemiecka Izba Ludowa przyjęła ustawę legalizującą aborcję „na żądanie”.
• 1973:
  • Chiny i Hiszpania nawiązały stosunki dyplomatyczne.
  • Podczas zawodów w Oberstdorfie reprezentant NRD Heinz Wosipiwo ustanowił rekord świata w długości skoku narciarskiego (169 m).
• 1975 – Wojna o niepodległość Erytrei: etiopscy żołnierze dokonali masakry 258 mieszkańców erytrejskiego miasta Akordat.
• 1976 – 42 osoby zginęły, a jedna została ranna w katastrofie kolejki górskiej we włoskim Cavalese.
• 1977 – Premiera amerykańskiego filmu Wyspy na Golfsztromie w reżyserii Franklina J. Schaffnera.
• 1980:
  • Kanadyjczyk Steve Collins został w wieku 15 lat najmłodszym skoczkiem narciarskim, który wygrał zawody Pucharu Świata w skokach narciarskich.
  • Odbyły się pierwsze wybory do parlamentu baskijskiego.
• 1981 – W klinice Uniwersytetu Stanforda w Kalifornii dokonano pierwszego na świecie jednoczesnego przeszczepienia serca i płuca.
• 1986 – Mário Soares został zaprzysiężony na urząd prezydenta Portugalii.
• 1987 – Ukazał się album The Joshua Tree irlandzkiej grupy U2.
• 1994:
  • Lester Bird został premierem Antigui i Barbudy.
  • Premiera brytyjskiej komedii filmowej Cztery wesela i pogrzeb w reżyserii Mike’a Newella.
• 1996 – Jorge Sampaio został zaprzysiężony na urząd prezydenta Portugalii.
• 1999 – Otwarto tor wyścigowy Sepang w Malezji.
• 2000:
  • Podczas startu z lotniska Szeremietiewo pod Moskwą rozbił się mający lecieć do Kijowa Jak-42, w wyniku czego zginęło 9 osób (wszyscy na pokładzie).
  • W Melbourne oddano do użytku Stadion Docklands.
  • W pożarze internatu na należącym do Tuvalu atolu Vaitupu zginęło 18 uczennic i ich opiekunka.
• 2001 – Niemiec Bernd Brandes został na własne życzenie częściowo zjedzony, a następnie zamordowany przez Armina Meiwesa.
• 2002 – W dokonanym przez Palestyńczyka samobójczym zamachu bombowym na kawiarnię w Jerozolimie zginęło 11 osób, a ponad 50 zostało rannych.
• 2004:
  • Indulis Emsis został premierem Łotwy.
  • Seryjny morderca John Allen Muhammad („snajper z Waszyngtonu”) został skazany przez sąd w Wirginii na karę śmierci.
• 2006:
  • Aníbal Cavaco Silva został zaprzysiężony na urząd prezydenta Portugalii.
  • W Iraku dokonano pierwszej od obalenia Saddama Husajna egzekucji 13 rebeliantów.
• 2007:
  • Cypryjscy Grecy dokonali symbolicznego zburzenia muru dzielącego Nikozję.
  • W Londynie otwarto nowy Stadion Wembley.
• 2008 – Uruchomiono metro w Kaohsiungu na Tajwanie.
• 2011 – W samobójczym zamachu bombowym w pakistańskim Peszawarze zginęło 37 osób, a 45 zostało rannych.
• 2012:
  • Adam Bielecki i Janusz Gołąb dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Gaszerbrum I w Karakorum.
  • Rozpoczął się 4-dniowy izraelsko-palestyński konflikt zbrojny.
• 2016:
  • Marcelo Rebelo de Sousa został zaprzysiężony na urząd prezydenta Portugalii.
  • Taneti Mamau wygrał w I turze wybory prezydenckie na Kiribati.
• 2017 – Donald Tusk został ponownie wybrany na stanowisko przewodniczącego Rady Europejskiej.
• 2019 – W katastrofie samolotu Douglas DC-3 koło San Martín w środkowej Kolumbii zginęło 14 osób (3 członków załogi i 11 pasażerów).
• 2022:
  • Inwazja Rosji na Ukrainę: 3 osoby zginęły, a 17 osób zostało rannych w wyniku rosyjskiego ataku lotniczego na oddział położniczy i szpital dziecięcy w Mariupolu; ok. 60 osób zginęło, a prawie 400 zostało rannych w wyniku rosyjskiego bombardowania i ostrzału Czernihowa.
  • Yoon Suk-yeol wygrał wybory prezydenckie w Korei Południowej.
• 2023:
  • Gen. Petr Pavel został prezydentem Czech.
  • W Sali Królestwa Świadków Jehowy w Hamburgu 35-letni Philipp Fusz zastrzelił 7 osób (wraz z nienarodzonym dzieckiem), zranił 9 po czym popełnił samobójstwo.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy