3 marca

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

• 1067 – Książę połocki i wielki książę kijowski Wsiesław Briaczysławicz uległ koalicji książąt ruskich w bitwie nad Niemigą.
• 1284 – Wydano Statut z Rhuddlan ogłaszający przyłączenie Walii do Korony Angielskiej.
• 1298 – Papież Bonifacy VIII promulgował zbiór prawa kanonicznego Liber sextus.
• 1310 – Na zjeździe w Berlinie współksiążęta żagańscy Henryk, Bolesław i Konrad zrzekli się pretensji do Pomorza Gdańskiego na rzecz margrabiów Brandenburgii Waldemara i Jana, którzy wkrótce sprzedali je za wysoką sumę Krzyżakom.
• 1326 – Zawarto porozumienie kończące tzw. wojnę czterech władców – konflikt feudalny w regionie francuskiego miasta Metz.
• 1357 – We Francji ogłoszono tzw. wielki ordonans marcowy, który ustanowił m.in. zasadę wolnego zwoływania Stanów Generalnych.
• 1431 – Kardynał Gabriele Condulmaro został wybrany na papieża i przybrał imię Eugeniusz IV.
• 1547 – W trakcie obrad soboru trydenckiego został wydany dekret o sakramentach.
• 1575 – Cesarz Akbar z dynastii Wielkich Mogołów w północnych Indiach odniósł decydujące zwycięstwo nad wojskami bengalskimi w bitwie pod Tukaroi.
• 1585 – We włoskiej Vicenzy oddano do użytku Teatro Olimpico.
• 1600 – Regent Szwecji Karol Sudermański powołał trybunał do osądzenia szwedzkich stronników Zygmunta III Wazy.
• 1613 – Michał I Romanow został wybrany przez Sobór Ziemski na cara Rosji (według kalendarza gregoriańskiego).
• 1638 – Wojna trzydziestoletnia: zwycięstwo wojsk protestanckich w II bitwie pod Rheinfelden.
• 1776 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: amerykańska marynarka wojenna w swej pierwszej akcji bojowej dokonała desantu pod Nassau na brytyjskich Bahamach.
• 1779 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie nad Brier Creek (Georgia).
• 1805 – Utworzono Terytorium Luizjany.
• 1813 – Okupowana od 3 lat przez Brytyjczyków francuska Gwadelupa została na 15 miesięcy scedowana na rzecz Szwecji.
• 1814 – Wojna Francji z VI koalicją: skapitulowała francuska twierdza Soissons.
• 1817 – Utworzono Terytorium Alabamy.
• 1842 – W Lipsku odbyło się prawykonanie III symfonii Mendelssohna.
• 1845 – Floryda jako 27. stan dołączyła do Unii.
• 1849 – Utworzono Terytorium Minnesoty.
• 1857 – II wojna opiumowa: Francja i Wielka Brytania wypowiedziały wojnę Chinom.
• 1859 – Położono kamień węgielny pod budowę soboru św. Aleksandra w Paryżu.
• 1861 – W Rosji zniesiono poddaństwo.
• 1871 – Odbyły się pierwsze wybory do niemieckiego Reichstagu.
• 1873 – William Fox został po raz czwarty premierem Nowej Zelandii.
• 1875:
  • W Montrealu rozegrano pierwszy mecz hokeja na lodzie.
  • W Paryżu odbyła się prapremiera opery Carmen Georges’a Bizeta.
• 1878 – Podpisano rosyjsko-turecki traktat pokojowy w San Stefano, dzięki któremu Bułgaria została wyzwolona spod okupacji tureckiej.
• 1885 – W Nowym Jorku założono przedsiębiorstwo telekomunikacyjne AT&T.
• 1896 – Założono norweski klub piłkarski Lyn Fotball.
• 1901 – Utworzono amerykański Narodowy Instytut Standaryzacji i Technologii (NIST).
• 1903 – W Stambule założono klub sportowy Beşiktaş.
• 1906 – Niemiecki astronom August Kopff odkrył planetoidę (589) Croatia.
• 1909 – Powstała norweska Liberalna Partia Lewicy (FV).
• 1910:
  • 62 osoby zginęły, a jedna została ranna w wyniku zejścia lawiny na ekipę odśnieżającą linię kolejową w Selkirk Mountains w kanadyjskiej prowincji Kolumbia Brytyjska.
  • W Berlinie ukazało się pierwsze wydanie czasopisma „Der Sturm” poświęconego sztuce ekspresjonizmu.
• 1915 – W USA utworzono komitet doradczy do spraw aeronautyki NACA, będący poprzednikiem NASA.
• 1917 – W Rosji wybuchła rewolucja lutowa.
• 1918 – W Brześciu podpisano traktat pokojowy między Cesarstwem Niemieckim i Austro-Węgrami oraz ich sojusznikami: Królestwem Bułgarii i Imperium Osmańskim a Rosją Radziecką.
• 1921:
  • U południowych wybrzeży Chin rozbił się o skały statek pasażerski „Hong Moh”, w wyniku czego zginęło ponad 1000 osób.
  • Założono Instytut Nielsa Bohra w Kopenhadze.
• 1922 – W nocy z 3 na 4 marca spłonął doszczętnie montrealski ratusz.
• 1923 – Ukazało się pierwsze wydanie amerykańskiego tygodnika „Time”.
• 1924:
  • Tureckie Zgromadzenie Narodowe uchwaliło zniesienie kalifatu
  • Wolne Miasto Fiume zostało, za zgodą Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców, anektowane przez Włochy.
• 1930 – Rozpoczęła się pierwsza deportacja na Syberię wywłaszczonych białoruskich rodzin chłopskich.
• 1931 – Pieśń Gwiaździsty Sztandar stała się oficjalnie hymnem państwowym USA.
• 1932 – Wycofaniem wojsk chińskich zakończyły się chińsko-japońskie walki o miasto wywołane przez tzw. incydent szanghajski z 28 stycznia.
• 1933:
  • Johan Ludwig Mowinckel został po raz trzeci premierem Norwegii.
  • Około 3 tys. osób zginęło, a 12 tys. zostało rannych w wyniku trzęsienia ziemi i wywołanego przez nie tsunami na północnym wschodzie japońskiej wyspy Honsiu.
• 1938 – W Arabii Saudyjskiej odkryto złoża ropy naftowej.
• 1940 – W zamachu bombowym na redakcję komunistycznej gazety „Norrskensflamman” w mieście Luleå w północnej Szwecji zginęło 5 osób, a 5 kolejnych zostało rannych.
• 1942:
  • Utworzono kolaboracyjną Serbską Straż Państwową.
  • Wojna na Pacyfiku: co najmniej 88 osób zginęło w wyniku japońskiego nalotu na australijskie miasto Broome.
• 1944 – Ponad 500 osób (głównie podróżujących nielegalnie pasażerów zmarło z powodu zatrucia tlenkiem węgla podczas przedłużającego się postoju pociągu towarowego w tunelu koło Balvano w południowych Włoszech.
• 1945:
  • Finlandia wypowiedziała wojnę III Rzeszy.
  • Lotnicy brytyjscy zbombardowali omyłkowo jedną z dzielnic holenderskiej Hagi, w wyniku czego zginęło około 500 osób, 200 odniosło rany, a 30 tys. straciło dach nad głową.
  • Wojska amerykańskie wyzwoliły Manilę.
• 1947 – Grecki rząd zwrócił się do USA o pomoc w walce z komunistyczną partyzantką.
• 1949 – DeSoto w Teksasie uzyskało prawa miejskie.
• 1951 – Ustanowiono najwyższe włoskie odznaczenie – Order Zasługi Republiki Włoskiej.
• 1953 – W katastrofie należącego do Canadian Pacific Air Lines samolotu pasażerskiego de Havilland Comet w pakistańskim Karaczi zginęło wszystkich 11 osób na pokładzie.
• 1955 – W programie muzycznym Louisiana Hayride po raz pierwszy na antenie telewizyjnej wystąpił Elvis Presley.
• 1956 – Karl-August Fagerholm został po raz drugi premierem Finlandii.
• 1957 – We Frankfurcie nad Menem odbył się 2. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• 1958 – Nuri as-Sa’id został po raz ósmy premierem Iraku.
• 1959:
  • Wystrzelono amerykańską sondę księżycową Pioneer 4.
  • W ZSRR rozpoczęto niszczenie 21 857 teczek personalnych ofiar zbrodni katyńskiej.
• 1960 – Elvis Presley powrócił do USA po zakończeniu służby wojskowej w RFN. Wcześniej tego dnia, w trakcie międzylądowania pod Glasgow, jedyny raz w życiu stanął na ziemi brytyjskiej.
• 1961 – Hassan II został koronowany na króla Maroka.
• 1962 – Utworzono Brytyjskie Terytorium Antarktyczne.
• 1963:
  • Gen. Nicolás Lindley został wojskowym prezydentem Peru.
  • Obywatele Senegalu opowiedzieli się w referendum za zniesieniem urzędu premiera.
  • W Korei Północnej rozpoczęto regularną emisję programu telewizyjnego.
• 1968 – Wojna wietnamska: zakończyła się bitwa o Huế.
• 1969 – Program Apollo: rozpoczęła się załogowa misja kosmiczna na statku Apollo 9.
• 1971 – Z Centrum Startowego Satelitów Jiuquan wystrzelono rakietę z drugim chińskim sztucznym satelitą Shijian 1.
• 1972:
  • NASA wystrzeliła sondę Pioneer 10 na której pokładzie umieszczono przekaz ludzkości do kosmicznych istot pozaziemskich, tzw. Płytkę Pioneera.
  • Ukazał się album Steviego Wondera Music of My Mind.
  • W katastrofie należącego do Mohawk Airlines samolotu Fairchild-Hiller w Albany w stanie Nowy Jork zginęło 17 osób (w tym jedna na ziemi), a 35 zostało rannych (w tym 4 na ziemi).
• 1973:
  • Podczas podchodzenia do lądowania na lotnisku Szeremietiewo pod Moskwą rozbił się, lecący z Sofii Ił-18 należący do Balkan Bulgarian Airlines, w wyniku czego zginęło wszystkich 25 osób na pokładzie.
  • W Waszyngtonie została podpisana Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES).
• 1974 – 346 osób zginęło w katastrofie samolotu McDonnell Douglas DC-10 należącego do Turkish Airlines pod Paryżem.
• 1980:
  • Pierre Trudeau został po raz drugi premierem Kanady.
  • Prem Tinsulanonda został premierem Tajlandii.
  • Wycofano ze służby pierwszy atomowy okręt podwodny USS „Nautilus”.
• 1981 – Chun Doo-hwan został prezydentem Korei Południowej.
• 1982 – Rubén Darío Paredes został wojskowym przywódcą Panamy.
• 1985:
  • Premiera 1. odcinka amerykańskiego serialu telewizyjnego Na wariackich papierach.
  • W wyniku trzęsienia ziemi w chilijskim regionie Valparaíso zginęło 177 osób, a ponad 2500 zostało rannych.
• 1986 – Ukazał się album Master of Puppets amerykańskiej grupy Metallica.
• 1989 – Dingiri Banda Wijetunge został premierem Sri Lanki.
• 1991:
  • Obywatele Estonii i Łotwy opowiedzieli się w referendach za niepodległością od ZSRR.
  • W katastrofie Boeinga 737 linii United Airlines w Colorado Springs zginęło 25 osób.
  • W Los Angeles policjanci brutalnie pobili czarnoskórego Rodneya Kinga. Ich uniewinnienie rok później doprowadziło do wybuchu krwawych zamieszek na tle rasowym.
  • W miejscowości Safwan podpisano rozejm kończący I wojnę w Zatoce Perskiej.
• 1992:
  • Bośnia i Hercegowina ogłosiła niepodległość (od Jugosławii).
  • Przyjęto flagę Kirgistanu.
• 1996 – 19 Izraelczyków zginęło w palestyńskim samobójczym zamachu bombowym na autobus w Jerozolimie.
• 1997:
  • 120 osób zginęło w katastrofie kolejowej w północnym Pakistanie.
  • W Auckland oddano do użytku wieżę obserwacyjno-telekomunikacyjną Sky Tower, najwyższą budowlę w Nowej Zelandii (328 m).
• 2002:
  • Ponad 150 osób zginęło w trzęsieniu ziemi w górach Hindukusz w Afganistanie.
  • W referendum narodowym Szwajcarzy opowiedzieli się za przystąpieniem kraju do ONZ.
• 2003:
  • W Atenach rozpoczął się proces terrorystów z marksistowskiej Organizacji Rewolucyjnej 17 listopada.
  • Wystartowała telewizja informacyjna Al-Arabija.
• 2004 – Vojislav Koštunica został premierem Serbii.
• 2005:
  • 46-letni James Roszko zastrzelił pod Mayerthorpe w kanadyjskiej prowincji Alberta czterech funkcjonariuszy Kanadyjskiej Królewskiej Policji Konnej, którzy mieli dokonać rewizji na jego farmie, po czym popełnił samobójstwo.
  • Amerykański miliarder Steve Fossett zakończył samotny lot dookoła świata na pokładzie samolotu GlobalFlyer.
• 2007 – Adam Małysz zdobył w japońskim Sapporo swój czwarty tytuł mistrza świata w skokach narciarskich.
• 2008 – 10 osób zginęło w Nepalu w katastrofie śmigłowca Mi-17 przewożącego personel ONZ.
• 2009:
  • 6 policjantów i 2 inne osoby zginęły w pakistańskim mieście Lahore w wyniku ataku terrorystów na autobus przewożący drużynę krykieta ze Sri Lanki.
  • Międzynarodowy Trybunał Karny wydał nakaz aresztowania prezydenta Sudanu Omara al-Baszira, oskarżanego o inspirowanie ludobójstwa w prowincji Darfur.
  • W Kolonii zawalił się gmach miejskiego archiwum, w wyniku czego zginęły 2 osoby.
• 2010 – Rada Najwyższa Ukrainy wyraziła wotum nieufności wobec rządu Julii Tymoszenko.
• 2011:
  • Isam Szaraf został premierem Egiptu.
  • Wojna domowa w Libii: zwycięstwo rebeliantów w I bitwie o Marsa al-Burajka.
• 2012 – W angielskim Coventry zmarł w wyniku pobicia niespełna 5-letni Polak Daniel Pełka. Jak wykazało śledztwo, dziecko było przez matkę i jej partnera celowo głodzone, zmuszane do jedzenia soli, zamykane w pokoju bez klamki, bite i podtapiane w wannie.
• 2016 – Andrew Holness został po raz drugi premierem Jamajki.
• 2020 – 25 osób zginęło, a 309 zostało rannych w wyniku przejścia serii tornad nad amerykańskim stanem Tennessee (2-3 marca).
• 2022:
  • Inwazja Rosji na Ukrainę: 13 studentów zginęło na Uniwersytecie Narodowym w Charkowie po tym jak rosyjski pocisk uderzył w akademik Akademii Kultury; gubernator obwodu czernihowskiego poinformował, że co najmniej 33 osoby zginęły, a co najmniej 18 innych zostało rannych w rosyjskich nalotach na osiedla mieszkaniowe w Czernihowie.
  • Wahagn Chaczaturian został wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na urząd prezydenta Armenii.
• 2023 – Parlament Mołdawii przyjął ustawę uznającą język mołdawski za tożsamy z rumuńskim.

Urodzili się

Zmarli

Przypisy