9 maja

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   328 – Atanazy Wielki został wybrany na biskupa Aleksandrii.
• 1087:
  • Po wygnaniu z Rzymu przez Normanów antypapieża Klemensa III intronizowano papieża Wiktora III.
  • Relikwie św. Mikołaja z Miry zostały przewiezione do włoskiego Bari.
• 1092 – Poświęcono katedrę w angielskim Lincoln.
• 1204 – Baldwin I został pierwszym władcą Cesarstwa Łacińskiego.
• 1280 – Eryk II Wróg Księży został królem Norwegii.
• 1346 – Papież Klemens VI zezwolił Karolowi IV Luksemburskiemu na ufundowanie klasztoru Emaus w Pradze, w którym w liturgii można byłoby używać języka staro-cerkiewno-słowiańskiego.
• 1386 – Anglia i Portugalia zawarły traktat windsorski.
• 1469 – Zawarto austriacko-burgundzki traktat z Saint-Omer skierowany przeciwko Szwajcarom.
• 1502 – Krzysztof Kolumb rozpoczął czwartą i ostatnią swoją podróż do Nowego Świata.
• 1560 – Rozpoczęła się turecko-chrześcijańska bitwa morska o Dżerbę.
• 1611 – Go-Mizunoo został cesarzem Japonii.
• 1671 – Thomas Blood ukradł angielskie klejnoty koronne przechowywane w Tower of London.
• 1701 – Po dwudniowym procesie pirat William Kidd został skazany przez sąd Admiralicji w Londynie na karę śmierci.
• 1769 – Wraz z klęską wojsk republikańskich w bitwie pod Ponte Novu z Francuzami nastąpił upadek Republiki Korsykańskiej.
• 1834 – Przyjęto herb Kolumbii.
• 1846 – Wojna amerykańsko-meksykańska: wojska meksykańskie zakończyły nieudane oblężenie Fortu Texas.
• 1849 – Wiosna Ludów: zdławiono powstanie drezdeńskie.
• 1861 – W Dreźnie otwarto ogród zoologiczny.
• 1863 – Powstanie styczniowe: w Sołowijówce na Ukrainie grupa agitacyjna 21 powstańców Antoniego Juriewicza, która wzywała do podjęcia walki z władzami rosyjskimi, została osaczona przez podburzonych przez władze carskie chłopów ukraińskich. 12 powstańców w okrutny sposób zamordowano, a resztę, ciężko rannych, odstawiono do władz rosyjskich. Tylko dwóm udało się uciec.
• 1864:
  • Wojna prusko-duńska: taktyczne zwycięstwo floty duńskiej w bitwie pod Helgolandem.
  • Wojna secesyjna: nierozstrzygnięta bitwa nad Swift Creek w Wirginii.
• 1869 – Założono Niemiecki Związek Alpejski (DAV).
• 1873 – Doszło do krachu na giełdzie w Wiedniu.
• 1874 – Uruchomiono tramwaje konne w Bombaju.
• 1877:
  • Rumunia uzyskała niepodległość (od Imperium Osmańskiego).
  • Trzęsienie ziemi i wywołane nim tsunami zabiły na pograniczu chilijsko-peruwiańskim około 2,5 tysiąca osób.
• 1881 – Johan Casimir Ehrnrooth został premierem Księstwa Bułgarii.
• 1883 – Paul Kruger został prezydentem Transwalu.
• 1886 – Dimitrios Walwis został premierem Grecji.
• 1893 – Thomas Alva Edison po raz pierwszy zaprezentował kinetoskop.
• 1901 – W Melbourne odbyło się inauguracyjne posiedzenie parlamentu Australii.
• 1906 – Ustanowiono jednoizbowy parlament Finlandii – Eduskuntę.
• 1907 – Założono klub sportowy SC Concordia Hamburg.
• 1910 – Całkowite zaćmienie słońca widoczne nad Ziemią Wilkesa na Antarktydzie i Tasmanią.
• 1911:
  • Adolfo Díaz został prezydentem Nikaragui.
  • Założono Amerykańskie Towarzystwo Psychoanalityczne (APsaA).
  • Założono klub piłkarski NK Olimpija Lublana.
• 1915 – I wojna światowa: w trakcie bitwy pod Arras polski Legion Bajończyków zdobył z dużymi stratami bronione przez Niemców wzgórze.
• 1917 – I wojna światowa: na froncie zachodnim zakończyła się nieudana ofensywa Nivelle’a; zwycięstwem wojsk bułgarsko-niemieckich nad francusko-włosko-rosyjskimi zakończyła się bitwa nad Crną (5–9 maja).
• 1920:
  • Oddziały rebeliantów pod wodzą przyszłego prezydenta Meksyku Álvaro Obregóna wkroczyły do miasta Meksyk.
  • Wojna polsko-bolszewicka: w zajętym dwa dni wcześniej Kijowie odbyła się wspólna defilada wojsk polskich i ukraińskich.
• 1921 – Japoński następca tronu książę Hirohito przybył do Wielkiej Brytanii, rozpoczynając kilkumiesięczną podróż po krajach zachodniej Europy.
• 1926 – Amerykanie Richard Byrd i Floyd Bennet dokonali pierwszego (spornego) przelotu samolotem nad biegunem północnym.
• 1927:
  • Stolicę Australii przeniesiono z Melbourne do Canberry.
  • W serii tornad w środkowo-zachodnich i południowych stanach USA zginęło 230 osób, a ponad 800 zostało rannych (7-9 maja).
• 1929:
  • Całkowite zaćmienie słońca widoczne nad Oceanem Indyjskim, Sumatrą, Półwyspem Malajskim, Wietnamem, Filipinami i Pacyfikiem.
  • Komisja KC KPZR rozpoczęła opracowywanie nowej polityki narodowej w Białoruskiej SRR, której wnioski stały się podstawą represji wobec białoruskiej inteligencji.
• 1934 – Dokonano oblotu brytyjskiego samolotu łącznikowego de Havilland Hornet Moth.
• 1935 – Premiera amerykańskiego filmu Potępieniec w reżyserii Johna Forda.
• 1936 – Włochy zaanektowały Etiopię po zdobyciu 4 dni wcześniej jej stolicy Addis Abeby.
• 1940 – Bitwa o Atlantyk: francuski okręt podwodny „Doris” został zatopiony u wybrzeży Holandii wraz z całą, 45-osobową załogą przez niemiecką jednostkę tej samej klasy U-9.
• 1941:
  • Bitwa o Atlantyk: Brytyjczycy przechwycili niemiecki okręt podwodny U-110 wraz z maszyną szyfrującą Enigma.
  • W Tokio podpisano traktat pokojowy kończący wojnę francusko-tajlandzką.
• 1942 – Na wzgórzu Trebjesa w miejscowości Nikšić w Czarnogórze rozstrzelano 32 komunistycznych partyzantów, schwytanych przez wojska włoskie i czetników.
• 1943 – Zwodowano amerykańskie okręty podwodne USS „Corvina” i USS „Robalo”.
• 1944 – Andrés Ignacio Menéndez został po raz drugi prezydentem Salwadoru.
• 1945 – Rozpoczęła się radziecka okupacja duńskiego Bornholmu.
• 1946 – Król Włoch Wiktor Emanuel III abdykował na rzecz swego syna Humberta II.
• 1948 – Parlament czechosłowacki przyjął konstytucję, określającą nowo powstałą Republikę Czechosłowacką jako demokrację ludową.
• 1949 – Rainier III Grimaldi został księciem Monako.
• 1950:
  • Minister spraw zagranicznych Robert Schuman przedstawił na posiedzeniu rządu francuskiego plan utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, nazwany później Deklaracją Schumana.
  • Założono hiszpańskie przedsiębiorstwo motoryzacyjne SEAT.
• 1951:
  • Na atolu Enewetak Amerykanie przeprowadzili pierwszy test broni termonuklearnej (operacja „Greenhouse”).
  • W Wilnie odsłonięto pomnik żołnierzy radzieckich.
• 1952 – Premiera francuskiego dramatu wojennego Zakazane zabawy w reżyserii René Clémenta.
• 1955:
  • RFN została przyjęta do NATO.
  • Założono ukraiński klub piłkarski Dnipro Czerkasy.
• 1956:
  • Obywatele Togo Brytyjskiego opowiedzieli się w referendum za połączeniem ze Złotym Wybrzeżem (obecnie Ghana).
  • Szerpa Gyaltsen Norbu i Japończyk Toshio Imanishi weszli po raz pierwszy na wierzchołek ośmiotysięcznika Manaslu w Himalajach.
• 1960:
  • Amerykańskie apteki rozpoczęły sprzedaż Enovidu, pierwszej na świecie tabletki antykoncepcyjnej.
  • W Bratysławie otwarto ogród zoologiczny.
  • W Czechosłowacji ogłoszono amnestię.
• 1962:
  • Dokonano oblotu amerykańskiego ciężkiego dźwigu latającego Sikorsky S-64 Skycrane.
  • Odrzucany poprzednio przez inne wytwórnie zespół The Beatles podpisał swój pierwszy kontrakt z kierowaną przez George’a Martina wytwórnią płytową Parlophone.
• 1963 – W ramach programu programu MIDAS został wystrzelony, pierwszy w pełni działający, amerykański satelita obrony przeciwrakietowej MIDAS 7.
• 1965 – Została wystrzelona radziecka sonda księżycowa Łuna 5.
• 1971 – W wyniku awarii rakiety nośnej kilka minut po starcie została zniszczona amerykańska sonda marsjańska Mariner 8.
• 1972 – Na lotnisku w Tel Awiwie izraelscy antyterroryści uwolnili z uprowadzonego poprzedniego dnia (w czasie lotu z Brukseli do Tel Awiwu z międzylądowaniem w Wiedniu) samolotu belgijskich linii Sabena wszystkich 97 pasażerów i zabili dwóch z trzech porywaczy z palestyńskiej organizacji „Czarny Wrzesień”.
• 1973 – Premiera filmu Papierowy księżyc w reżyserii Petera Bogdanovicha.
• 1974:
  • Afera Watergate: rozpoczęły się przesłuchania i proces impeachmentu prezydenta Richarda Nixona.
  • Oddano do użytku pierwszą linię praskiego metra.
• 1976 – Reprezentantka NRD Angela Voigt ustanowiła w Dreźnie rekord świata w skoku w dal (6,92 m).
• 1977 – W pożarze hotelu „Polen” w Amsterdamie zginęły 33 osoby, a 21 odniosło obrażenia.
• 1978 – W Rzymie znaleziono zwłoki byłego włoskiego premiera Aldo Moro, uprowadzonego i zamordowanego przez Czerwone Brygady.
• 1980 – Premiera horroru Piątek, trzynastego w reżyserii Seana S. Cunninghama.
• 1981 – W Kijowie otwarto Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej.
• 1987 – W Brukseli odbył się 32. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• 1988 – W Canberze królowa Elżbieta II otwarła nową siedzibę australijskiego parlamentu Parliament House.
• 1991 – Została uruchomiona Linia kolejowa Mannheim – Stuttgart.
• 1992 – W szwedzkim Malmö odbył się 37. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• 1995 – W Moskwie otwarto Park Zwycięstwa.
• 1997 – Premiera filmu Piąty element w reżyserii Luca Bessona.
• 1998 – W angielskim Birmingham odbył się 43. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• 2001:
  • 126 osób zginęło na Accra Sports Stadium w stolicy Ghany Akrze po wybuchu paniki wywołanej użyciem gazów łzawiących przez policję.
  • Zakończyła się podróż apostolska Jana Pawła II do Grecji, Syrii i na Maltę (4-9 maja).
• 2002 – 44 osoby zginęły, a 133 zostały ranne w zamachu bombowym podczas obchodów Dnia Zwycięstwa w Kaspijsku na południu Rosji.
• 2003 – Została wystrzelona japońska sonda kosmiczna Hayabusa, która w 2005 roku wylądowała na asteroidzie Itokawa.
• 2004 – Prezydent Czeczenii Achmat Kadyrow i 5 innych osób zginęło, a około 50 zostało rannych w zamachu bombowym na stadionie w Groznym podczas parady z okazji Dnia Zwycięstwa.
• 2006 – Parlament Estonii ratyfikował Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy.
• 2007:
  • José Ramos-Horta wygrał w II turze wybory prezydenckie w Timorze Wschodnim.
  • Rozpoczęła się wizyta papieża Benedykta XVI w Brazylii.
• 2008 – 11 osób zginęło, a około 30 zostało rannych w zamachu bombowym na kawiarnię w mieście Ampara na Sri Lance.
• 2009 – Jacob Zuma został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta RPA.
• 2012 – 45 osób zginęło w katastrofie samolotu Suchoj Superjet 100 na indonezyjskiej wyspie Jawa.
• 2015 – 4 osoby zginęły, a 2 zostały ranne w Sewilli w katastrofie wojskowego samolotu transportowego Airbus A400M, który był przeznaczony dla Tureckich Sił Powietrznych.
• 2016 – Werner Faymann ustąpił ze stanowiska kanclerza Austrii. P.o kanclerza został wicekanclerz Reinhold Mitterlehner.
• 2017 – Mun Jae-in wygrał przedterminowe wybory prezydenckie w Korei Południowej.
• 2022 – W zamieszkach w więzieniu w Santo Domingo w Ekwadorze zginęło 44 więźniów.

Urodzili się

Zmarli

Przypisy