30 maja

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•     70 – Wojna żydowska: podczas oblężenia Jerozolimy wojska rzymskie przebiły się przez drugi z trzech murów obronnych.
•   526 – Trzęsienie ziemi zniszczyło starożytne miasta Diassarites i Lychnidos, leżące na terenie dzisiejszej Ochrydy w Macedonii.
•   839 – Po śmierci króla Akwitanii Pepina I jego królestwo podzielili między sobą Lotar I i Karol II Łysy.
• 1087 – Konrad Salicki został koronowany w Akwizgranie na króla Niemiec.
• 1213 – Zwycięstwo floty angielskiej nad francuską w bitwie przy porcie Damme.
• 1232 – Antoni Padewski został kanonizowany przez papieża Grzegorza IX.
• 1416 – W Konstancji został spalony na stosie Hieronim z Pragi.
• 1431 – W Rouen została spalona na stosie Joanna d’Arc.
• 1434 – Czeskie radykalne odłamy husytów (taboryci i sierotki) poniosły ostateczną klęskę w bitwie pod Lipanami z utrakwistami i katolikami. W jej trakcie poległ wódz taborytów Prokop Wielki.
• 1498 – Krzysztof Kolumb rozpoczął swą trzecią wyprawę do Nowego Świata.
• 1536 – Król Anglii Henryk VIII Tudor poślubił swą trzecią żonę Jane Seymour.
• 1539 – W okolicach dzisiejszego miasta Tallahassee na Florydzie wylądowała hiszpańska wyprawa z ponad 600 osobami na 10 statkach pod wodzą odkrywcy i konkwistadora Hernanda de Soto.
• 1563 – I wojna północna: zwycięstwo floty szwedzkiej nad duńską w bitwie pod Bornholmem.
• 1574 – Henryk III Walezy został królem Francji.
• 1626 – Ok. 20 tys. osób zginęło w wyniku eksplozji w prochowni Wanggongchang w Pekinie.
• 1635:
  • Albański biskup i pisarz Frang Bardhi opublikował w Rzymie pierwszy słownik łacińsko-albański Dictionarium latino-epiroticum, una cum nonnullis usitatioibus loquendi formulis.
  • Zawarto pokój praski kończący okres szwedzki w wojnie trzydziestoletniej.
• 1784 – W Paryżu podpisano traktat pokojowy kończący IV wojnę angielsko-holenderską.
• 1796 – I koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk francuskich nad austriackimi w bitwie pod Borghetto.
• 1801 – Francuska wyprawa badawcza pod dowództwem komandora Nicolasa Baudina dotarła do przylądka Cape Naturaliste na zachodnim wybrzeżu Australii.
• 1805 – Założono Nowoczerkask w Rosji.
• 1806 – Późniejszy prezydent USA Andrew Jackson zastrzelił w pojedynku rewolwerowca Charlesa Dickinsona, jednocześnie zostając samemu ciężko rannym.
• 1814:
  • Honoriusz IV Grimaldi został księciem Monako.
  • Zawarto pokój paryski pomiędzy Francją a państwami VI koalicji antyfrancuskiej.
• 1826 – W Neapolu odbyła się premiera opery Bianka i Gernando Vincenza Brlliniego.
• 1832 – Otwarto Kanał Rideau łączący Ottawę z Kingston w prowincji Ontario.
• 1835 – Spłonął Teatr Miejski w Mińsku.
• 1848:
  • Wojna austriacko-piemoncka: zwycięstwo wojsk Piemontu w bitwie pod Goito.
  • Założono brytyjskie przedsiębiorstwo ubezpieczeniowe Prudential.
• 1849 – Gen. Pedro Santana został po raz drugi prezydentem Dominikany.
• 1854 – Utworzono terytoria Kansas i Nebraski.
• 1859 – Wojna francusko-austriacka: rozpoczęła się wygrana przez wojska francusko-sardyńskie bitwa pod Palestro (30-31 maja).
• 1862 – Wojna secesyjna: po miesięcznym oblężeniu wojska Unii zajęły miasto Corinth w stanie Missisipi.
• 1866 – W Pradze odbyła się premiera opery Sprzedana narzeczona Bedřicha Smetany.
• 1876:
  • Car Rosji Aleksander II Romanow wydał ukaz emski zakazujący używania języka ukraińskiego i nazwy Ukraina.
  • Murad V został sułtanem Imperium Osmańskiego.
• 1887 – Maurice Rouvier został premierem Francji.
• 1894 – Charles Dupuy został po raz drugi premierem Francji.
• 1904 – Założono niemiecki klub piłkarski SC Freiburg.
• 1911:
  • Amerykanim Daniel Ahearn ustanowił w Nowym Jorku rekord świata w trójskoku (15,52 m).
  • Amerykanin Ray Harroun wygrał pierwszy wyścig samochodowy Indianapolis 500.
• 1913 – W Londynie zawarto układ pokojowy kończący I wojnę bałkańską.
• 1914 – Statek pasażerski RMS „Aquitania” wypłynął z Liverpoolu w swój dziewiczy rejs do Nowego Jorku.
• 1918 – Powstała Kubańsko-Czarnomorska Republika Radziecka.
• 1922:
  • Odsłonięto Mauzoleum Abrahama Lincolna w Waszyngtonie.
  • Zawarto konkordat między Łotwą a Stolicą Apostolską.
• 1925:
  • W Chinach powstał studencko-robotniczy Ruch 30 Maja.
  • W Pradze podpisano czechosłowacko-polską konwencję turystyczną.
• 1929 – W Wielkiej Brytanii odbyły się wybory parlamentarne, które z powodu nieuzyskania samodzielnej większości przez żadne z ugrupowań wyłoniły tzw. zawieszony parlament.
• 1932 – Kanclerz Niemiec Heinrich Brüning podał się do dymisji.
• 1937 – Podczas obchodów Dnia Pamięci w Chicago policja otworzyła ogień do protestujących hutników, zabijając 10 osób i raniąc kilkadziesiąt.
• 1940 – Założono hiszpański klub piłkarski CD Logroñés.
• 1941:
  • Kampania śródziemnomorska: Kreta została opanowana przez wojska niemieckie.
  • W ramach operacji „Sabine” (18 kwietnia -30 maja) wojska brytyjskie obaliły pronazistowski rząd iracki premiera Raszida Aliego al-Kilaniego.
• 1942:
  • 1000 bombowców Royal Air Force dokonało nalotu na Kolonię.
  • Na podstawie decyzji Państwowego Komitetu Obrony ZSRR utworzono Centralny Sztab Ruchu Partyzanckiego, działający przy Najwyższym Naczelnym Dowództwie Armii Czerwonej. W tym samym dniu powołano Ukraiński Sztab Ruchu Partyzanckiego z gen. Timofiejem Strokaczem na czele.
• 1944 – Charlotte Grimaldi, nieślubna córka i jedyne dziecko panującego księcia Monako Ludwika II, zrzekła się praw do dziedziczenia tronu na rzecz swego syna Rainiera.
• 1947 – 53 osoby zginęły w katastrofie lecącego z Newark do Miami samolotu Douglas C-54 Skymaster należącego do Eastern Air Lines.
• 1950 – W Wilnie wysadzono w powietrze, odsłonięty w 1916 roku, pomnik Trzech Krzyży według projektu Antoniego Wiwulskiego.
• 1954 – Otwarto Stadion Minjor w bułgarskim Perniku.
• 1958 – Dokonano oblotu samolotu pasażerskiego Douglas DC-8.
• 1961:
  • W katastrofie samolotu DC-8 holenderskich linii KLM pod Lizboną zginęło 61 osób.
  • Zginął w zamachu dyktator Dominikany Rafael Leónidas Trujillo.
• 1962:
  • Dokonano oblotu myśliwca Su-15.
  • W Chile rozpoczęły się VII Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej.
• 1966 – Została wystrzelona amerykańska sonda księżycowa Surveyor 1.
• 1967 – Nigeryjski region Biafra ogłosił secesję, co doprowadziło do blisko 3-letniej wojny domowej.
• 1968:
  • Prezydent Francji Charles de Gaulle rozwiązał Zgromadzenie Narodowe.
  • W reakcji na protesty studenckie zachodnioniemiecki Bundestag uchwalił ustawy wyjątkowe, ograniczające wolności obywatelskie i umożliwiające władzy skuteczniejszą walkę z zamieszkami.
  • Wysadzono w powietrze kościół św. Pawła w Lipsku.
• 1969 – Przyjęto konstytucję Gibraltaru.
• 1971 – W kierunku Marsa wystrzelono amerykańską sondę kosmiczną Mariner 9.
• 1972 – Trzech terrorystów z Japońskiej Armii Czerwonej dokonało ataku z użyciem broni maszynowej i granatów na port lotniczy pod Tel Awiwem, w wyniku czego zginęło 26 osób (w tym 2 napastników), a 79 zostało rannych (w tym trzeci z napastników).
• 1975 – Powstała Europejska Agencja Kosmiczna (ESA).
• 1979:
  • Lecący z Bostonu samolot de Havilland Canada DHC-6 Twin Otter linii Downeast Airlines rozbił się we mgle podczas podchodzenia do lądowania w Rockland w stanie Maine, w wyniku czego zginęło 16 osób, a jedna została ranna.
  • Surya Bahadur Thapa został po raz trzeci premierem Nepalu.
  • Założono japońskie przedsiębiorstwo produkujące i wydające gry komputerowe Capcom.
• 1980 – Rozpoczęła się podróż apostolska Jana Pawła II do Francji.
• 1981 – Prezydent Bangladeszu Ziaur Rahman zginął w zamachu zorganizowanym przez grupę oficerów.
• 1982:
  • Belisario Betancur wygrał wybory prezydenckie w Kolumbii.
  • Hiszpania została 16. członkiem NATO.
• 1984 – Ukazał się album Private Dancer Tiny Turner.
• 1987 – Marszałek Dmitrij Jazow został ministrem obrony ZSRR.
• 1989 – Założono boliwijski klub piłkarski La Paz FC.
• 1994 – W Chorwacji kuna zastąpiła dinara chorwackiego.
• 1998 – Ponad 4 tys. osób zginęło w trzęsieniu ziemi w północnym Afganistanie.
• 1999 – 53 osoby zginęły, a ponad 250 zostało rannych po wybuchu paniki na stacji metra Niamiha w Mińsku.
• 2003 – Premiera filmu animowanego Gdzie jest Nemo?
• 2005 – W Monachium otwarto stadion piłkarski Allianz Arena.
• 2007 – Odkryto planetę pozasłoneczną XO-3 b.
• 2008 – Podczas konferencji w Dublinie 111 państw poparło zakaz używania bomb kasetowych. Od głosu m.in. wstrzymała się Polska.
• 2010:
  • 30 osób zginęło w katastrofie autobusu w Chitradurga w Indiach.
  • Odbyła się I tura wyborów prezydenckich w Kolumbii. Do II tury przeszli Juan Manuel Santos i Antanas Mockus.
  • W wyniku przejścia cyklonu Agatha nad krajami Ameryki Środkowej zginęło 190 osób, a 119 zostało uznanych za zaginione.
• 2012:
  • Były prezydent Liberii Charles Taylor został skazany na 50 lat pozbawienia wolności przez Sąd Specjalny dla Sierra Leone w Hadze za zbrodnie wojenne i przeciw ludzkości jakich dopuścił się podczas wojny domowej w tym kraju.
  • Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej (IUPAC) zatwierdziła oficjalne nazwy dwóch nowych pierwiastków: flerovium i livermorium.
• 2019 – James Marape został premierem Papui-Nowej Gwinei.
• 2020 – Z Centrum Kosmicznego Johna F. Kennedy’ego na Florydzie wystartowała misja SpaceX DM-2. Był to pierwszy załogowy lot kosmiczny z terytorium USA od 2011 roku i pierwsza taka misja na Międzynarodową Stację Kosmiczną w ramach programu lotów komercyjnych NASA.
• 2022 – Aleksandr Rozenberg został premierem Naddniestrza.

Urodzili się

Zmarli

Przypisy