28 maja

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   585 p.n.e. – W czasie bitwy nad rzeką Halys pomiędzy Alyattesem z Lidii a królem Medów Kyaksaresem miało miejsce, przewidziane przez Talesa z Miletu, całkowite zaćmienie Słońca, które skłoniło obie strony do zawarcia pokoju.
•   640 – Seweryn został papieżem.
• 1037 – W trakcie powstania drobnych wasali włoskich cesarz rzymsko-niemiecki Konrad II Salicki wydał ustawę Constitutio de feudis, która przyznawała im nienaruszalność lenn i prawo do ich dziedziczenia.
• 1156 – Armia sycylijska rozgromiła w bitwie pod Brundizjum Bizantyjczyków, kładąc kres ich panowaniu w południowej Italii.
• 1172 – Doża Wenecji Vitale II Michiel został zasztyletowany w kościele św. Zachariasza przez Marca Casolo.
• 1180 – W bazylice Saint-Denis odbyła się koronacja Izabelli z Hainaut, pierwszej żony króla Francji Filipa II Augusta.
• 1357 – Piotr I Sprawiedliwy został królem Portugalii.
• 1588 – Hiszpańska Wielka Armada obrała kurs na wybrzeże Anglii.
• 1608 – W Mantui odbyła się premiera opery Ariadna z muzyką Claudia Monteverdiego i librettem Ottavia Rinucciniego.
• 1733 – W Gien w środkowej Francji runął w wyniku powodzi kamienny most na Loarze.
• 1742 – W Londynie otwarto pierwszy na świecie kryty basen pływacki.
• 1754 – Wojna o panowanie w Ameryce Północnej: zwycięstwo wojsk brytyjskich nad francuskimi w potyczce pod Jumonville Glen.
• 1812 – W Bukareszcie podpisano traktat pokojowy kończący wojnę rosyjsko-turecką (1806–1812).
• 1813 – W teatrze w Buenos Aires odbyło się premierowe wykonanie hymnu Argentyny.
• 1830 – Prezydent USA Andrew Jackson podpisał The Indian Removal Act, dający podstawy do przenoszenia Indian w południowych stanach i zakupu ich ziemi.
• 1864 – Brytyjski protektorat Zjednoczone Kraje Wysp Jońskich został przyłączony do Grecji.
• 1868 – Francuski astronom Alphonse Borrelly odkrył planetoidę (99) Dike.
• 1870 – Ludvig Holstein-Holsteinborg został premierem Danii.
• 1871 – Upadek Komuny Paryskiej.
• 1885 – Rebelia północno-zachodnia: zwycięstwo Indian Kri nad wojskiem kanadyjskim w bitwie pod Frenchman’s Butte.
• 1888 – W Glasgow rozegrano pierwszy w historii derbowy mecz Celtic F.C.-Rangers F.C. (5:2).
• 1898 – Włoski fotograf amator Secondo Pia jako pierwszy wykonał fotografię Całunu Turyńskiego.
• 1900 – Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Meksyku, USA, Portugalii, Hiszpanii i północnej Afryce.
• 1905:
  • Ljubomir Stojanović został premierem Serbii.
  • Niemiecki astronom Paul Götz odkrył planetoidy: (566) Stereoskopia i (567) Eleutheria.
  • Wojna rosyjsko-japońska: klęska floty rosyjskiej w bitwie pod Cuszimą.
• 1909 – Podczas sesji MKOl w Berlinie zdecydowano, że gospodarzem V Letnich Igrzysk Olimpijskich w roku 1912 będzie Sztokholm.
• 1911 – Znaleziono zwłoki pierwszej ofiary nigdy nieustalonego seryjnego mordercy zwanego „Rozpruwaczem z Atlanty“, który do końca roku zamordował co najmniej 15 czarnoskórych dziewcząt i młodych kobiet.
• 1914 – Pisarka Selma Lagerlöf jako pierwsza kobieta została członkiem Akademii Szwedzkiej.
• 1918 – Armenia i Azerbejdżan proklamowały niepodległość.
• 1922 – Reprezentacja Polski w piłce nożnej w swym trzecim oficjalnym meczu odniosła pierwsze zwycięstwo, pokonując w Sztokholmie Szwecję 2:1. Pierwszego w historii gola strzelił w 23. minucie z rzutu karnego Józef Klotz.
• 1926 – W Portugalii doszło do wojskowego zamachu stanu.
• 1930:
  • George Forbes został premierem Nowej Zelandii.
  • Został obalony prezydent Boliwii Hernando Siles Reyes.
• 1932 – Zakończono budowę tamy Afsluitdijk w Holandii dzięki której dawna zatoka Morza Północnego stała się jeziorem IJsselmeer.
• 1934:
  • Rozpoczął się pierwszy festiwal operowy w angielskim Glyndebourne.
  • W Kanadzie urodziły się pięcioraczki Dionne, które jako pierwsze przeżyły okres niemowlęcy.
• 1935 – Dokonano oblotu myśliwca Messerschmitt Bf 109.
• 1937:
  • Neville Chamberlain został premierem Wielkiej Brytanii.
  • Założono niemieckie przedsiębiorstwo motoryzacyjne Volkswagen.
• 1940:
  • Bitwa o Atlantyk: u wybrzeży Portugalii niemiecki okręt podwodny U-37 zatopił francuski statek pasażerski „Brazza”, w wyniku czego zginęło 379 spośród 576 osób na pokładzie.
  • Kampania belgijska: podpisano protokół o bezwarunkowej kapitulacji, w myśl którego belgijscy żołnierze zostali rozbrojeni i wzięci do niewoli.
  • Kampania francuska: rozpoczęła się bitwa o Lille; w Wormhoudt Niemcy dokonali masakry 80 jeńców francuskich i brytyjskich.
  • Kampania norweska: zdobycie Narwiku przez wojska alianckie.
• 1941 – Bitwa o Atlantyk: na zachód od Irlandii został zbombardowany przez niemieckie lotnictwo brytyjski niszczyciel HMS „Mashona”, w wyniku czego zginęło 36 spośród 231 członków załogi.
• 1942 – Front wschodni: zwycięstwo wojsk niemiecko-rumuńsko-włoskich w bitwie o Charków.
• 1944:
  • Front zachodni: w wyniku alianckiego bombardowania francuskiego Sartrouville zginęło ok. 400 osób (27-28 maja).
  • Kampania włoska: wojska kanadyjskie zdobyły Ceprano.
• 1946 – Manuel Roxas został prezydentem Filipin.
• 1948 – Powstały Siły Obronne Izraela.
• 1950 – Joanna de Valois została ogłoszona świętą przez papieża Piusa XII.
• 1952 – Greczynki uzyskały prawa wyborcze.
• 1957 – Premiera filmu Twarz w tłumie w reżyserii Elii Kazana.
• 1961 – Po poznaniu z prasy sprawy dwóch studentów portugalskich z Coimbry, skazanych na 7 lat za wzniesienie toastu za wolność (za czasów dyktatury António de Oliveiry Salazara), brytyjski prawnik Peter Benenson opublikował w londyńskim tygodniku „The Observer” artykuł Zapomniani więźniowie, który spotkał się z dużym odzewem, co zainspirowało go do założenia organizacji Amnesty International.
• 1964 – Założono Organizację Wyzwolenia Palestyny.
• 1965 – 268 górników zginęło w wyniku eksplozji w kopalni węgla kamiennego koło miasta Dhanbad we wschodnich Indiach.
• 1967:
  • Po 226 dniach brytyjski żeglarz Francis Chichester na jachcie „Gipsy Moth IV” powrócił do Plymouth, kończąc wówczas najszybszy samotny rejs wokółziemski (z postojem w Sydney).
  • W Reykjavíku założono klub sportowy Íþróttafélagið Fylkir.
• 1968 – Krótko po starcie z lotniska Chhatrapati Shivaji w Bombaju rozbił się samolot pasażerski Convair 990 Coronado linii Garuda Indonesia, w wyniku czego zginęło 29 osób znajdujących się na pokładzie (15 pasażerów i 14 członków załogi) oraz jedna osoba na ziemi.
• 1974 – 8 osób zginęło, a 103 zostały ranne w wyniku wybuchu bomby w trakcie demonstracji pracowniczej we włoskiej Brescii.
• 1975 – W nigeryjskim Lagos powołano do życia Wspólnotę Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej.
• 1977 – W pożarze klubu nocnego w Southgate w stanie Kentucky zginęło 165 osób, a ponad 200 odniosło obrażenia.
• 1979:
  • Grecja podpisała w Atenach traktat o akcesji do Wspólnot europejskich.
  • William Bonin (znany jako „Autostradowy mordeca“) zamordował w Los Angeles swoją pierwszą z 21 ofiar.
• 1980 – 2 miesiące przed formalnym uzyskaniem niepodległości przez Vanuatu słabo uzbrojeni zwolennicy ruchu Nagriamel opanowali wyspę Espiritu Santo i ogłosili utworzenie niezależnej Republiki Vemerana.
• 1982:
  • Papież Jan Paweł II rozpoczął wizytę w Wielkiej Brytanii.
  • Wojna o Falklandy: rozpoczęła się bitwa o wzgórza Darwin i Goose Green.
• 1987 – Lecący z Helsinek samolotem turystycznym Cessna 172 19-letni zachodnioniemiecki pilot Mathias Rust przekroczył nielegalnie radziecką granicę i pomimo wykrycia przez obronę przeciwlotniczą doleciał do Moskwy i wylądował w pobliżu placu Czerwonego.
• 1991:
  • Meles Zenawi został prezydentem Etiopii.
  • Założono Uniwersytet w Szkodrze (Albania).
• 1992:
  • Na podstawie porozumienia z 16 kwietnia minister obrony gen. Pawieł Graczow wydał rozkaz wycofania wojsk rosyjskich z Czeczenii.
  • Oscar Luigi Scalfaro został prezydentem Włoch.
• 1993 – Erytrea i Monako przystąpiły do ONZ.
• 1995:
  • Minister spraw zagranicznych Bośni i Hercegowiny Irfan Ljubijankić zginął w śmigłowcu zestrzelonym przez Serbów koło Bihacia.
  • W wyniku trzęsienia ziemi w mieście Nieftiegorsk na Sachalinie zginęło 2040 osób.
• 1998:
  • Pakistan przeprowadził 5 swych pierwszych próbnych wybuchów jądrowych w reakcji na próby indyjskie z 11 i 13 maja.
  • W Paryżu otwarto Musée du Montparnasse.
• 1999 – W Mediolanie po 22 latach renowacji ponownie udostępniono dla zwiedzających fresk Ostatnia Wieczerza Leonarda da Vinci.
• 2000 – Wybuchł wulkan Kamerun.
• 2002 – Odbył się specjalny szczyt NATO w Rzymie na którym powołano Radę NATO-Rosja.
• 2008:
  • Francuski seryjny morderca i pedofil Michel Fourniret został skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności.
  • Piraci somalijscy porwali niemiecki kontenerowiec „Lehmann Timber”.
  • Zgromadzenie Narodowe Nepalu zniosło monarchię i proklamowało federalną republikę demokratyczną.
• 2009:
  • 18 osób zginęło w katastrofie autobusu w Jambole w Bułgarii.
  • 19 osób zginęło, a ponad 50 zostało rannych w samobójczym zamachu bombowym na meczet w irańskim Zahedanie.
• 2010:
  • 148 osób zginęło, a ponad 200 zostało rannych w katastrofie kolejowej w indyjskim stanie Bengal Zachodni, spowodowanej rozkręceniem torów przez maoistycznych rebeliantów.
  • 86 osób zginęło w zamachu na meczet w pakistańskim mieście Lahaur.
  • Francja została wybrana na organizatora Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2016.
• 2011 – 52,67% spośród głosujących w referendum obywateli Malty opowiedziało się za legalizacją rozwodów.
• 2012 – 15 kazachskich żołnierzy-pograniczników zostało zastrzelonych na posterunku granicznym w Arkankergen przy granicy z Chinami przez pochodzącego z Rosji żołnierza, Władisława Czelacha.
• 2013 – Na placu Taksim w Stambule rozpoczął się antyrządowy protest, który ogarnął w następnych dniach inne miasta i regiony Turcji.
• 2016 – W ogrodzie zoologicznym w Cincinnati w amerykańskim stanie Ohio zastrzelono goryla nizinnego o imieniu Harambe, po tym jak na jego wybiegu znalazło się trzyletnie dziecko.
• 2020 – W wieku 112 lat i 60 dni zmarł Bob Weighton, w chwili śmierci najstarszy żyjący człowiek w Wielkiej Brytanii (ex aequo z Joan Hocquard) i najstarszy mężczyzna na świecie.

Zdarzenia astronomiczne i eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy