19 maja

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   363 – Petra w Jordanii została zniszczona przez trzęsienie ziemi.
•   715 – Grzegorz II został papieżem.
•   861 – W japońskiej Nōgacie spadł meteoryt.
• 1051 – Król Francji Henryk I poślubił swą trzecią żonę księżniczkę ruską Annę Jarosławównę, córkę wielkiego księcia kijowskiego Jarosława I Mądrego.
• 1364 – Karol V Mądry został koronowany w katedrze w Reims na króla Francji.
• 1445 – Król Kastylii i Leónu Jan II pokonał wojska infantów aragońskich w bitwie pod Olmedo.
• 1499 – Odbył się ślub per procura księżniczki Katarzyny Aragońskiej z księciem Walii Arturem Tudorem.
• 1535 – Jacques Cartier wypłynął z Saint-Malo w swą drugą wyprawę Ameryki Północnej w celu znalezienia zachodniej drogi morskiej do Azji.
• 1536 – Anna Boleyn, druga żona króla Anglii Henryka VIII Tudora, została ścięta za romans ze śpiewakiem Markiem Smeatonem.
• 1542 – Wojska dynastii Taungngu zlikwidowały Królestwo Pyain w środkowej Birmie.
• 1547 – Przebywający w niewoli u cesarza Karola V Habsburga książę Saksonii Jan Fryderyk I podpisał akt kapitulacji kończący I wojnę szmalkaldzką.
• 1568 – Królowa Szkotów Maria I Stuart została aresztowana na zamku Carlisle na polecenie królowej Anglii Elżbiety I Tudor.
• 1571 – Hiszpański podróżnik Miguel López de Legazpi założył Manilę na Filipinach.
• 1635 – Francja wypowiedziała wojnę Hiszpanii.
• 1643 – Wojna trzydziestoletnia: zwycięstwo wojsk francuskich nad hiszpańskimi w bitwie pod Rocroi.
• 1649 – Anglia została proklamowana republiką.
• 1655 – Wojna angielsko-hiszpańska: rozpoczęła się angielska inwazja na Jamajkę.
• 1769 – Lorenzo Ganganelli został wybrany na papieża i przybrał imię Klemens XIV.
• 1780 – Dym z ogromnego pożaru lasu w kanadyjskiej prowincji Ontario wywołał tzw. „Ciemny Dzień Nowej Anglii”.
• 1781 – Król Francji Ludwik XVI zdymisjonował generalnego kontrolera finansów Jacques’a Neckera.
• 1798 – Rozpoczęła się wyprawa Napoleona Bonapartego do Egiptu.
• 1802 – Napoleon Bonaparte ustanowił Order Legii Honorowej.
• 1804 – Napoleon Bonaparte awansował 18 generałów na marszałków Francji.
• 1822 – Augustyn I został cesarzem Meksyku.
• 1845 – Brytyjskie okręty „Erebus” i „Terror” wypłynęły pod dowództwem admirała Johna Franklina w wyprawę do Ameryki Północnej, której celem było odkrycie Przejścia Północno-Zachodniego.
• 1848 – Wojna amerykańsko-meksykańska: Meksyk ratyfikował traktat z Guadalupe Hidalgo.
• 1850 – W mieście Cárdenas wywieszono po raz pierwszy flagę Kuby.
• 1851 – Brytyjski astronom John Russell Hind odkrył planetoidę (14) Irene.
• 1861 – W Sumach została otwarta pierwsza szkółka niedzielna na Ukrainie.
• 1893 – Francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidy (367) Amicitia i (368) Haidea.
• 1895 – Poeta, prozaik, przywódca ruchu niepodległościowego i późniejszy kubański bohater narodowy José Martí zginął w walce z Hiszpanami w Dos Rios.
• 1900 – Koło Tonopah w Newadzie poszukiwacz Jim Butler odkrył duże złoże srebra.
• 1903:
  • David Dunbar Buick założył Buick Motor Company.
  • Gen. Raczo Petrow został po raz drugi premierem Bułgarii.
• 1910 – Francja i Imperium Osmańskie zawarły porozumienie o wyznaczeniu granicy między ich posiadłościami w północnej Afryce (obecnej granicy libijsko-tunezyjskiej).
• 1911 – Rewolucja meksykańska: zwycięstwo chłopskiej partyzantki Emiliana Zapaty nad wojskiem federalnym w bitwie o Cuautla.
• 1919:
  • Nowojorski hotelarz Raymond Orteig ufundował nagrodę w wysokości 25 tys. dolarów dla osoby, która jako pierwsza przeleci samolotem non stop z Nowego Jorku do Paryża lub w kierunku przeciwnym.
  • Ok. 5 tys. osób zginęło w wyniku spływu lawin błotnych po wybuchu wulkanu Kelud we wschodniej części Jawy.
  • Wojna grecko-turecka: oddziały tureckie pod dowództwem Mustafy Kemala Atatürka wylądowały w Samsun nad Morzem Czarnym.
• 1922 – Zakończyła się konferencja genueńska dotycząca odbudowy gospodarczej środkowej i wschodniej Europy po I wojnie światowej.
• 1928 – W wyniku eksplozji w kopalni węgla kamiennego w Mather w Pensylwanii zginęło 195 górników.
• 1931 – W ZSRR ogłoszono drugi plan pięcioletni.
• 1934 – W Bułgarii doszło do wojskowego zamachu stanu.
• 1935 – Oddano do użytku pierwszy zbudowany w III Rzeszy odcinek autostrady Frankfurt nad Menem-Darmstadt.
• 1939 – W Paryżu podpisano protokół o natychmiastowej pomocy francuskich sił zbrojnych w wypadku niemieckiej agresji na Polskę.
• 1940 – Kampania francuska: Niemcy osiągnęli brzeg kanału La Manche i odcięli główne siły sprzymierzonych we Flandrii; gen. Maxime Weygand został mianowany Naczelnym Wodzem armii francuskiej i sił alianckich we Francji.
• 1941 – II wojna światowa w Afryce: zwycięstwem wojsk brytyjskich nad włoskimi zakończyła się bitwa pod Amba Alagi w Etiopii.
• 1943:
  • Bitwa o Atlantyk: u wybrzeży Grenlandii brytyjskie okręty zatopiły U-Boota U-954, w wyniku czego zginęła cała, 47-osobowa załoga, w tym Peter Dönitz, młodszy syn admirała Karla Dönitza.
  • Joseph Goebbels ogłosił Berlin miastem bez Żydów („Judenfrei”).
  • Premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill wygłosił przemówienie w Kongresie USA.
• 1945:
  • Arthur Werner został burmistrzem Berlina.
  • Ibrahim Haszim został po raz drugi premierem Emiratu Transjordanii.
• 1947:
  • Dokonano oblotu radzieckiego bombowca Tu-4.
  • W Stambule otwarto stadion BJK İnönü Stadı na którym mecze rozgrywa Beşiktaş JK.
• 1948 – I wojna izraelsko-arabska: rozpoczęła się bitwa o Jad Mordechaj.
• 1950:
  • 36 osób zginęło, a ponad 350 zostało rannych w wyniku eksplozji pociągu z amunicją w South Amboy w amerykańskim stanie New Jersey.
  • Zakończono budowę Rurociągu transarabskiego – wówczas najdłuższego na świecie.
• 1953 – Rząd RFN uchwalił Federalną Ustawę o Wypędzonych i Uchodźcach.
• 1954 – Pakistan i USA podpisały w Karaczi układ o wzajemnej obronie.
• 1957 – Adone Zoli został premierem Włoch.
• 1959 – Jan de Quay został premierem Holandii.
• 1962 – Podczas imprezy z okazji zbliżających się 45. urodzin prezydenta Johna F. Kennedy’ego odbywającej się w Madison Square Garden w Nowym Jorku, Marilyn Monroe wykonała dedykowany mu utwór Happy Birthday to You.
• 1964:
  • Papież Paweł VI powołał Sekretariat ds. Nie-Chrześcijan pod kierownictwem kardynała Paolo Marelli.
  • Powstał Narodowy Bank Rwandy.
• 1965:
  • Amerykański wynalazca Paul C. Fisher złożył wniosek o opatentowanie (znanego z późniejszego używania go przez astronautów) tzw. pióra antygrawitacyjnego lub kosmicznego, w którym zastosowano dopływ atramentu pod ciśnieniem.
  • Na Tonga padł co najmniej 188-letni żółw promienisty o imieniu Tu'i Malila, którego w 1777 roku kapitan James Cook przywiózł z Madagaskaru i podarował tongijskiej rodzinie królewskiej.
• 1967 – Egipt rozpoczął remilitaryzację półwyspu Synaj po wycofaniu na jego żądanie międzynarodowych sił pokojowych UNEF.
• 1969:
  • Helmut Kohl został premierem Nadrenii-Palatynatu.
  • Pożar zniszczył miasto Catbalogan na filipińskiej wyspie Samar.
• 1974 – Valéry Giscard d’Estaing zwyciężył w II turze wyborów prezydenckich we Francji.
• 1977 – Zakończył się ostatni regularny kurs Orient Expressu na trasie Paryż-Stambuł.
• 1981 – 5 brytyjskich żołnierzy zginęło w eksplozji miny podłożonej przez IRA koło Bessbrook w Irlandii Północnej.
• 1982:
  • Wojna o Falklandy: 22 żołnierzy brytyjskich zginęło w katastrofie śmigłowca Westland Sea King.
  • W więzieniu w mieście Caserta aktorka Sophia Loren rozpoczęła odbywanie kary 30-dni pozbawienia wolności za uchylanie się od płacenia podatków. Została zwolniona po 17 dniach, a w 2013 roku oczyszczona z zarzutów przez włoski Najwyższy Sąd Kasacyjny.
• 1991 – Obywatele Chorwacji opowiedzieli się w referendum za niepodległością od Jugosławii.
• 1993 – 132 osoby zginęły w katastrofie Boeinga 727 w Kolumbii.
• 1997 – Premiera amerykańskiego filmu science fiction Zaginiony świat: Jurassic Park w reżyserii Stevena Spielberga.
• 1999 – Premiera amerykańskiego filmu science fiction Gwiezdne wojny: część I – Mroczne widmo w reżyserii George’a Lucasa.
• 2000 – Klub piłkarski Deportivo La Coruña zdobył pierwszy w swej historii tytuł mistrza Hiszpanii.
• 2002 – Paulina od Serca Jezusa została kanonizowana przez papieża Jana Pawła II.
• 2003 – 3 osoby zginęły, a 70 zostało rannych w zamachu bombowym na centrum handlowe w izraelskim mieście Afula.
• 2004 – W amerykańskim nalocie na iracką wioskę Makr Al-Deeb przy granicy z Syrią zginęło ponad 40 gości przyjęcia weselnego.
• 2007:
  • Estanislau da Silva został premierem Timoru Wschodniego.
  • W Rumunii odbyło się referendum w sprawie impeachmentu wobec prezydenta Traiana Băsescu.
• 2008 – Dokonano oblotu rosyjskiego samolotu pasażerskiego Suchoj Superjet 100.
• 2009 – Były prezydent USA Bill Clinton został powołany na specjalnego wysłannika ONZ do Haiti.
• 2010:
  • 46 osób zginęło, a ponad 200 zostało rannych w wyniku osunięcia ziemi ze zbocza wulkanu Nyiragongo w Demokratycznej Republice Konga.
  • Rząd tymczasowy w wydanym dekrecie uznał Rozę Otunbajewą pełnoprawnym prezydentem Kirgistanu i przedłużył jej mandat do końca 2011 roku.
  • Tajlandzka policja zlikwidowała obóz demonstrantów w centrum Bangkoku, tłumiąc w ten sposób trwające od 14 marca protesty polityczne, w czasie których zginęło 91 osób, a ponad 2000 zostało rannych.
• 2011 – 2 osoby zginęły a 122 zostały ranne w trzęsieniu ziemi w prowincji Kütahya w zachodniej Turcji.
• 2013 – Wojna domowa w Syrii: rozpoczęła się bitwa pod Al-Kusajr.
• 2014 – Michael Dunkley został premierem Bermudów.
• 2016 – 66 osób zginęło w katastrofie lotu EgyptAir 804 nad Morzem Śródziemnym.
• 2017 – Ubiegający się o reelekcję Hasan Rouhani wygrał w pierwszej turze wybory prezydenckie w Iranie.
• 2018 – Książę Harry poślubił amerykańską aktorkę Meghan Markle.
• 2019 – 32 osoby zginęły podczas tłumienia buntu w więzieniu w mieście Wahdat w Tadżykistanie.

Eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy