4 maja

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

• 1201 – Burzące trzęsienie ziemi w Murau w austriackiej Górnej Styrii, odczuwane bardzo silnie w Czechach, na Morawach, w południowych i środkowych Niemczech oraz w Polsce.
• 1371 – Poświęcono kościół św. Idziego w Pradze.
• 1415 – Sobór w Konstancji potępił poglądy Johna Wycliffe’a.
• 1471 – Wojna Dwóch Róż: król Anglii Edward IV York pokonał Lancasterów w bitwie pod Tewkesbury.
• 1493 – Papież Aleksander VI podzielił ziemie Nowego Świata pomiędzy Hiszpanię i Portugalię.
• 1521 – W celu uchronienia Marcina Lutra od prześladowań, książę-elektor Saksonii Fryderyk III Mądry upozorował jego porwanie, a następnie, pod przybranym imieniem rycerza Jerzego, ukrył na 10 miesięcy na zamku Wartburg.
• 1552 – La Serena w Chile uzyskała prawa miejskie.
• 1570 – W Pradze król Hiszpanii Filip II Habsburg ożenił się po raz czwarty z Anną, córką cesarza Maksymiliana II Habsburga.
• 1592 – W Wiedniu odbył się ślub „per procura” króla Polski i wielkiego księcia litewskiego Zygmunta III Wazy z Anną Habsburżanką.
• 1626 – Holenderski żeglarz i zdobywca Peter Minuit wylądował na wyspie Manhattan.
• 1630 – Wojna persko-turecka: zwycięstwo wojsk tureckich w bitwie pod Mahidasztem.
• 1738 – W Petersburgu otwarto pierwszą w Rosji szkołę baletową – dzisiejszą Akademię Baletu Rosyjskiego im. Agrippiny Waganowej.
• 1776 – Rhode Island jako pierwsza kolonia amerykańska ogłosiła niezależność od Wielkiej Brytanii.
• 1780 – W Anglii odbyły się pierwsze Epsom Derby, dziś jeden z najbardziej prestiżowych na świecie wyścigów koni trzyletnich.
• 1793 – Rewolucja francuska: Konwent Narodowy wprowadził rządowe ceny maksymalne.
• 1799 – IV wojna z Królestwem Majsur: wojska brytyjskie zdobyły stolicę królestwa Srirangapatnę, w której obronie poległ jego władca Tipu Sultan.
• 1814 – Na Elbę przypłynął statek ze skazanym na zesłanie Napoleonem Bonaparte.
• 1823 – Wojna o niepodległość Brazylii: zwycięstwo floty brazylijskiej dowodzonej przez Thomasa Cochrane’a nad portugalską w bitwie koło Salvadoru.
• 1843 – Brytyjczycy utworzyli Kolonię Natalu w południowo-wschodniej Afryce.
• 1855 – Grupa najemników z Williamem Walkerem na czele wypłynęła z San Francisco w celu wsparcia rebeliantów w wojnie domowej w Nikaragui.
• 1862 – Wojna secesyjna: zakończyła się nierozstrzygnięta bitwa pod Yorktown.
• 1863 – Wojna secesyjna: zakończyła się nierozstrzygnięta bitwa pod Suffolk.
• 1867 – Gen. Sylvain Salnave został prezydentem Haiti.
• 1869 – Rozpoczęła się bitwa morska w zatoce Hakodate w Japonii.
• 1886:
  • Niemiecki astronom Robert Luther odkrył planetoidę (258) Tyche.
  • W wyniku wybuchu bomby rzuconej w stronę policjantów przez nieznanego sprawcę podczas demonstracji robotniczej w Chicago zginęło 12 osób.
• 1890 – Uruchomiono komunikację tramwajową w fińskim Turku.
• 1896:
  • Francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (416) Vaticana.
  • Ukazało się pierwsze wydanie brytyjskiego dziennika „Daily Mail”.
• 1897 – 129 osób zginęło (w tym księżniczka bawarska Zofia Charlotta Wittelsbach) w wyniku pożaru wywołanego zapaleniem się taśmy filmowej podczas pokazu kinowego w Paryżu.
• 1900 – Założono niemiecki klub piłkarski 1. FC Nürnberg.
• 1904:
  • Amerykanie podjęli na nowo budowę Kanału Panamskiego, przerwaną przez Francuzów w 1889 roku.
  • Charles Stewart Rolls i Henry Royce podpisali w hotelu w Manchesterze umowę o założeniu przedsiębiorstwa motoryzacyjnego Rolls Royce.
  • Założono niemiecki klub piłkarski FC Schalke 04 Gelsenkirchen (jako Westfalia Schalke).
• 1905 – Estończyk pochodzenia niemieckiego George Hackenschmidt, pokonując w Nowym Jorku Amerykanina Toma Jenkinsa, został pierwszym posiadaczem oryginalnego mistrzostwa świata w wrestlingu.
• 1910 – Miasto Cartago w Kostaryce zostało całkowicie zniszczone przez trzęsienie ziemi, w wyniku którego zginęło ok. 1500 osób.
• 1911 – Z Bremerhaven wypłynął statek „Deutschland” z niemiecką wyprawą na Antarktydę pod wodzą Wilhelma Filchnera.
• 1912 – Wojna włosko-turecka: rozpoczęła się bitwa o Rodos.
• 1914 – Premiera filmu Bójka na deszczu, pierwszego całkowicie zrealizowanego przez Charliego Chaplina.
• 1917 – I wojna światowa: 412 osób zginęło w wyniku zatopienia przewożącego żołnierzy brytyjskiego statku „Transylvania” przez niemiecki okręt podwodny SM U-63 w Zatoce Genueńskiej.
• 1918 – Francuski marszałek Ferdinand Foch został naczelnym wodzem sił ententy na wszystkich frontach.
• 1919 – W Chinach powstał Ruch 4 Maja skierowany przeciwko postanowieniom traktatu wersalskiego.
• 1924:
  • W Niemczech odbyły się wybory do Reichstagu.
  • W Paryżu rozpoczęły się VIII Letnie Igrzyska Olimpijskie.
• 1929:
  • Ernst Streeruwitz został kanclerzem i jednocześnie ministrem spraw zagranicznych Austrii.
  • Premiera pierwszego filmu dźwiękowego z udziałem duetu Flip i Flap Unaccustomed As We Are.
• 1930:
  • Brytyjczycy aresztowali Mahatmę Gandhiego.
  • W wyniku pożaru w Nashua w amerykańskim stanie New Hampshire zniszczeniu uległo ponad 200 budynków.
• 1931 – Urzędujący prezydent Mustafa Kemal Atatürk został wybrany przez Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji na trzecią kadencję.
• 1932:
  • Skazany na 11 lat pozbawienia wolności za oszustwa podatkowe Al Capone został przewieziony do ciężkiego więzienia federalnego w Atlancie.
  • W mieszkaniu w dzielnicy Sztokholmu Atlasie policja znalazła zwłoki 32-letniej prostytutki Lilly Lindeström, na której nieznany sprawca (nazwany „Wampirem z Atlasu“) dopuścił się morderstwa określanego jako „wampiryczne”.
  • Zawarto estońsko-radziecki pakt o nieagresji.
• 1939 – Ukazała się powieść Finneganów tren, ostatnia w dorobku irlandzkiego pisarza Jamesa Joyce’a.
• 1940 – Kampania norweska: pod Narwikiem niemieckie samoloty zatopiły niszczyciel ORP „Grom”, w wyniku czego zginęło 59 członków załogi.
• 1941 – Kampania wschodnioafrykańska: rozpoczęła się włosko-brytyjska bitwa pod Amba Alagi.
• 1942 – Wojna na Pacyfiku: rozpoczęła się bitwa na Morzu Koralowym.
• 1943 – Bitwa o Atlantyk: na zachód od hiszpańskiego Przylądka Fisterra zderzyły się i zatonęły niemieckie okręty podwodne U-659 i U-439; na południe od Irlandii brytyjski bombowiec Consolidated B-24 Liberator zatopił bombami głębinowymi niemiecki okręt podwodny U-109 wraz z całą, 52-osobową załogą.
• 1944:
  • Bitwa o Atlantyk: kanadyjski bombowiec Vickers Wellington zatopił w Zatoce Biskajskiej bombami głębinowymi niemiecki okręt podwodny U-846 wraz z całą, 57-osobową załogą.
  • Premiera amerykańskiego dramatu psychologicznego Gasnący płomień w reżyserii George’a Cukora.
• 1945:
  • Hans Frank został aresztowany przez porucznika amerykańskiego wywiadu wojskowego Waltera Steina w bawarskiej miejscowości Neuhaus am Schliersee, gdzie zorganizował „filię Generalnego Gubernatorstwa w Polsce”.
  • Skapitulowały oddziały niemieckie znajdujące się w północno-zachodnich Niemczech i Danii.
  • Wojska brytyjskie zajęły opuszczony obóz koncentracyjny Neuengamme w Hamburgu.
• 1949:
  • Premiera musicalu filmowego Przygoda na Broadwayu w reżyserii Charlesa Waltersa.
  • Samolot z wracającą z Lizbony drużyną piłkarską AC Torino rozbił się na wzgórzu koło Turynu, w wyniku czego zginęło wszystkich 31 osób na pokładzie.
• 1952 – Położono kamień węgielny pod budowę kościoła Świętego Jana Chrzciciela w Xewkija na należącej do Malty wyspie Gozo.
• 1953 – Ernest Hemingway otrzymał Nagrodę Pulitzera za opowiadanie Stary człowiek i morze.
• 1954 – Gen. Alfredo Stroessner dokonał wojskowego zamachu stanu w Paragwaju.
• 1959:
  • Dokonano oblotu szwajcarskiego wielozadaniowego samolotu transportowego Pilatus PC-6.
  • Odbyła się 1. ceremonia wręczenia amerykańskich nagród muzycznych Grammy (za rok 1958).
• 1963:
  • 64 osoby zginęły w pożarze kina w senegalskim mieście Diourbel.
  • Ponad 185 osób zginęło w wyniku zatonięcia przepełnionego statku na Nilu w Egipcie.
• 1964:
  • Na Malcie zakończyło się trzydniowe referendum, w którym 54,5% głosujących opowiedziało się za przyjęciem nowej konstytucji.
  • W angielskim Birmingham została założona grupa rockowa The Moody Blues.
• 1969 – Francuska Sekcja Międzynarodówki Robotniczej przekształciła się w Partię Socjalistyczną.
• 1970 – Gwardia Narodowa zastrzeliła 4 i zraniła 9 studentów uniwersytetu w Kent w stanie Ohio, protestujących przeciwko wojnie wietnamskiej.
• 1971 – 31 osób zginęło w wyniku osunięcia ziemi w miejscowości Saint-Jean-Vianney w kanadyjskiej prowincji Quebec.
• 1974:
  • Japonki Mieko Mori, Naoko Nakaseko i Masako Uchida jako pierwsze w historii kobiety osiągnęły wierzchołek ośmiotysięcznika (Manaslu w Himalajach).
  • W amerykańskim Spokane rozpoczęła się wystawa EXPO'74.
• 1976 – 24 osoby zginęły, a kilkadziesiąt zostało rannych w zderzeniu dwóch pociągów pasażerskich w holenderskim mieście Schiedam.
• 1979 – Stojąca na czele Partii Konserwatywnej Margaret Thatcher została pierwszą kobietą-premierem Wielkiej Brytanii.
• 1982 – Wojna o Falklandy: brytyjski niszczyciel HMS „Sheffield” został trafiony argentyńskim pociskiem Exocet, w wyniku czego zginęło 20 marynarzy, a 26 odniosło rany lub doznało zatrucia; rząd Irlandii premiera Charlesa Haugheya oficjalnie sprzeciwił się nałożeniu przez EWG sankcji gospodarczych na Argentynę.
• 1985 – W Göteborgu odbył się 30. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• 1988 – W Henderson w stanie Nevada doszło do wybuchu w zakładach chemicznych, w wyniku którego zginęły 2 osoby, a 372 zostały ranne.
• 1990 – Rada Najwyższa Łotewskiej SRR ogłosiła deklarację niepodległości od ZSRR i przywrócenia Republiki Łotewskiej.
• 1991 – W Rzymie odbył się 36. Konkurs Piosenki Eurowizji.
• 1992 – W Kansas City został aresztowany seryjny morderca Kenneth McDuff.
• 1994 – Premier Izraela Icchak Rabin i przewodniczący OWP Jaser Arafat podpisali w Kairze porozumienie o autonomii Strefy Gazy i Jerycha.
• 1996 – José María Aznar został premierem Hiszpanii.
• 1998:
  • Amerykański terrorysta Ted Kaczynski (znany jako „Unabomber”) został skazany przez sąd w Sacramento w Kalifornii na karę dożywotniego pozbawienia wolności.
  • Nowo mianowany komendant watykańskiej Gwardii Szwajcarskiej Alois Estermann i jego żona zostali zastrzeleni przez gwardzistę Cédrica Tornaya, który popełnił następnie samobójstwo.
• 2000:
  • Ken Livingstone został pierwszym burmistrzem Londynu.
  • Wirus komputerowy ILOVEYOU w ciągu jednego dnia rozprzestrzenił się po całym świecie, infekując 10% komputerów mających dostęp do Internetu i powodując straty w wysokości 5,5 mld dolarów.
• 2001 – Otwarto nowy budynek Milwaukee Art Museum, zaprojektowany przez hiszpańskiego architekta Santiago Calatravę Vallsa.
• 2002:
  • Należący do EAS Airlines samolot BAC One-Eleven lecący z Kano do Lagos w Nigerii rozbił się w trakcie podchodzenia do lądowania, uderzając w budynki mieszkalne. Zginęło 149 osób (71 na pokładzie i 78 na ziemi).
  • Po raz pierwszy obchodzono Światowy Dzień Sprawiedliwego Handlu.
• 2003 – Maria Maravillas od Jezusa została kanonizowana w Madrycie przez papieża Jana Pawła II.
• 2007 – Tornado zniszczyło Greensburg w stanie Kansas.
• 2008 – 5 milicjantów zginęło w zamachu bombowym w stolicy Czeczenii Groznym.
• 2009:
  • Południowokoreański niszczyciel udaremnił atak somalijskich piratów na północnokoreański statek handlowy.
  • W strzelaninie na weselu w okolicach Mardin w południowo-wschodniej Turcji zginęły 44 osoby, a 6 zostało rannych.
• 2014 – Juan Carlos Varela wygrał wybory prezydenckie w Panamie.
• 2015 – W stolicy Malty Valletcie oddano do użytku nową siedzibę parlamentu.
• 2017 – Bojko Borisow został po raz trzeci premierem Bułgarii.
• 2018 – W związku z wprowadzeniem systemu prezydenckiego w Czadzie zniesiono urząd premiera.
• 2023 – 8 osób zginęło, a 13 zostało rannych w strzelaninach nieopodal miasta Mladenovac w Serbii.

Eksploracja kosmosu i zdarzenia astronomiczne

Urodzili się

Zmarli

Przypisy