9 września

Święta

Wydarzenia w Polsce

• 1310 – Margrabia brandenburski Waldemar Wielki nadal Słupskowi odnowione prawa miejskie na prawie magdeburskim.
• 1409 – Król Władysław II Jagiełło wydał w Wolborzu odezwę skierowaną do duchowieństwa, panów świeckich i książąt chrześcijańskich, zawierającą 29 artykułów z zarzutami wobec zakonu krzyżackiego.
• 1551 – Chan krymski Dewlet I Girej rozpoczął oblężenie zamku w Bracławiu.
• 1655 – Potop szwedzki: zwycięstwo wojsk polskich w bitwie pod Inowłodzem.
• 1698 – Hetman polny koronny Feliks Kazimierz Potocki pokonał Tatarów w bitwie pod Podhajcami (ostatnia zwycięska bitwa wojska polskiego nad Tatarami).
• 1904 – W Tarnobrzegu odsłonięto pomnik Bartosza Głowackiego.
• 1911 – Zniesiono ograniczenia budowlane na esplanadach fortecznych w zlikwidowanej 16 sierpnia carskiej Twierdzy Warszawa. Rozpoczęła się rozbudowa miasta.
• 1923 – Ukazało się pierwsze wydanie tygodnika katolickiego „Gość Niedzielny”.
• 1930 – W nocy z 9 na 10 września aresztowano 19 byłych posłów, przywódców nowo powstałego lewicowego komitetu wyborczego Związek Obrony Prawa i Wolności Ludu.
• 1934 – W rozegranym w Warszawie towarzyskim meczu piłkarskim Polska przegrała z Niemcami 2:5.
• 1936 – Założono Automobilklub Kielecki.
• 1939 – Kampania wrześniowa:
  • Powstał Sondergericht Bromberg (Sąd Specjalny w Bydgoszczy). W pierwszych miesiącach okupacji niemieckiej rozpatrywał przede wszystkim sprawy Polaków oskarżanych o rzekome prześladowanie miejscowych volksdeutschów podczas wydarzeń tzw. bydgoskiej „krwawej niedzieli”.
  • Rozpoczęła się bitwa nad Bzurą.
  • Stoczono bitwę pod Broniną.
  • W nocy z 8 na 9 września Niemcy podpalili będzińską synagogę, od której zajęły się okoliczne żydowskie domy. Podczas prób ratowania dobytku zostało zastrzelonych kilkudziesięciu Żydów (o te czyny władze niemieckie oskarżyły później 42 Polaków, których aresztowano i rozstrzelano po wymuszonych zeznaniach). Grupę Żydów uratował ks. Wincenty Mieczysław Zawadzki, otwierając dla uciekających bramę placu kościelnego i dając im schronienie.
  • W odwecie za walkę w obronie miasta po wycofaniu oddziałów WP, Niemcy rozstrzelali w dniach 8–9 września ok. 300-320 mieszkańców Kłecka w Wielkopolsce.
  • Wojska niemieckie zajęły Płock, Redę, Rzeszów i Żnin.
  • Zakończyła się bitwa pod Iłżą.
  • Zbrodnia w Ciepielowie na 300 polskich jeńcach wojennych.
• 1942 – Zakończyła się likwidacja getta żydowskiego w Beresteczku.
• 1944:
  • 40. dzień powstania warszawskiego: dobrowolna ewakuacja z miasta 8000 ludzi. Silne ataki hitlerowców skierowane na północne Śródmieście i Czerniaków.
  • PKWN zawarł tzw. Układy republikańskie z Białoruską SRR i Ukraińską SRR. Na ich mocy (i podpisanego później układu z Litewską SRR) dokonano przymusowych wysiedleń osób narodowości polskiej i żydowskiej posiadających polskie obywatelstwo z obszarów wschodnich II Rzeczypospolitej, które po wojnie weszły w skład ZSRR. Ludność litewską, białoruską, a przede wszystkim ukraińską przesiedlono do odpowiednich republik radzieckich.
• 1951 – W swym mieszkaniu w Warszawie został zastrzelony przez członków zbrojnego podziemia aktor Stefan Martyka, prowadzący w Polskim Radiu audycję propagandową Fala 49.
• 1957 – Założono Polski Związek Rugby.
• 1959:
  • Dokonano oblotu szybowca SZD-20 Wampir 2.
  • Roman Polański ożenił się z aktorką Barbarą Kwiatkowską.
• 1962 – Konsekracja katedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gorzowie Wielkopolskim.
• 1967 – Dokonano ponownego odsłonięcia zrekonstruowanego po zniszczeniach wojennych Pomnika Lotnika w Warszawie.
• 1970 – Premiera 1. odcinka serialu telewizyjnego Kolumbowie w reżyserii Janusza Morgensterna.
• 1971 – Premiera 1. odcinka serialu telewizyjnego Przygody psa Cywila w reżyserii Krzysztofa Szmagiera.
• 1978 – Kopalnia Soli „Wieliczka” została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
• 1993 – Utworzono Biebrzański Park Narodowy.
• 1996 – Powołano Radę Języka Polskiego.
• 2001 – Czech Ondřej Sosenka wygrał 58. Tour de Pologne.
• 2012:
  • Otwarto Lotnisko Kołobrzeg-Bagicz.
  • W Poznaniu zakończyły się X Mistrzostwa Świata w Kajak-Polo. Tytuły mistrzowskie zdobyli Australijczycy i Australijki, a w kategorii do 21 lat Belgowie i Kanadyjki.
• 2023 – W katedrze polskokatolickiej św. Marii Magdaleny we Wrocławiu odbyła się uroczystość udzielenia sakry biskupiej czterem nowo wybranym biskupom elektom Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej; zwierzchnikowi Kościoła ks. Andrzejowi Gontarkowi, będącemu z urzędu także ordynariuszem diecezji warszawskiej oraz przewodniczącym Rady Synodalnej Kościoła, ordynariuszowi diecezji krakowsko-częstochowskiej ks. inf. Antoniemu Normanowi, ordynariuszowi diecezji wrocławskiej ks. inf. Stanisławowi Bosemu oraz nowo wybranemu biskupowi pomocniczemu diecezji warszawskiej ks. Henrykowi Dąbrowskiemu^[3][4].

Wydarzenia na świecie

Urodzili się

Zmarli

Przypisy