Wikipedia, Entziklopedia askea
Abenduaren 5 a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta hogeita hemeretzigarren eguna da, 340.a bisurteetan . 26 egun falta dira urtea amaitzeko.
Jaiotzak Artikulurik ez duten Abenduaren 5ko jaiotzak
Fyodor Tyutchev •Gershom Scholem •
Heriotzak Artikulurik ez duten Abenduaren 5ko heriotzak
Dave Brubeck •Aleksandr Vasilevski •Fyodor Sologub •Nikolai Pirogov •
Gertaerak NBEren egoitza New Yorken Egutegia Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia Santutegia: Daturik ez (gehitu )
Seaska egutegia: Joa, Joas, Joastipi eta Enaitz.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko. 1936 – SESBk konstituzio berria onartu zuen.1952 – Londres sulfuro dioxido kopuru altua zuen ke batez estali zen. Milaka pertsona hil ziren kutsadurak eragindako arnasketa arazoengatik.1998 – Francisco Frutosek Julio Anguita ordezkatu zuen Espainiako Alderdi Komunistako presidente moduan.2012 – MV Baltic Ace itsasontzia beste itsasontzi batekin talka egin ondoren hondoratu eta eskifaiako 24 lagunetatik bost hil eta beste sei desagertu ziren.1973 – Serpico filma estreinatu zen, Sidney Lumetek zuzendu eta Al Pacinok antzeztu zuelarik.1984 – Beverly Hills Cop ("Beverly Hillseko Polizia") filma estreinatu zen, Martin Brestek zuzendu eta Eddie Murphy aktoreak antzeztu zuelarik.1986 – Heartbreak Ridge ("Burdinezko Sarjentua") filma estreinatu zen, Clint Eastwoodek zuzendu eta antzeztu zuelarik.1997 – Good Will Hunting ("Will Hunting Zintzoa") filma estreinatu zen, Gus Van Santek zuzendu eta Robin Williams , Matt Damon , Ben Affleck , Minnie Driver eta Stellan Skarsgård aktoreek antzeztu zutelarik.2012 – Les Misérables ("Doilorrak") filma estreinatu zen, Tom Hooperek zuzendu eta Hugh Jackman , Russell Crowe , Anne Hathaway eta Amanda Seyfried aktoreek antzeztu zuten.1748 – Pedro Antonio Añibarro , apaiz eta euskal idazlea, bizkaierazko literaturaren aitatzat hartua (h. 1830 ).1820 – Nikolas Soraluze , euskal historialari, politikari eta enpresaburua (h. 1884 ).1842 – Martin Lapeire , idazle lapurtarra (h. 1894 ).1845 – Nicolas Armentia , euskaldun frantziskotarra , XIX. mendeko geografo amerikarrik garrantzitsuena (h. 1909 ).1903 –1910 – Julio Antonio Elizegi , nafar futbolaria (h. 2001 ).1914 – Dioni Ardanza , bizkaitar jostuna (h. 2005 ).1916 – Anastasio Zubia , gipuzkoar saltzaile ibiltari eta mugalaria (h. 1983 ).1919 – Dalmacio Langarika , bizkaitar txirrindularia (h. 1985 ).1923 – Augusto Unceta-Barrenechea , bizkaitar enpresaburu eta politikaria (h. 1977 ).1962 – Bingen Mendizabal , arabar konpositorea.1966 – Nekane Balluerka , Euskal Herriko Unibertsitateko errektore ohia..1969 – David Billabona , gipuzkoar futbolari ohia.1970 – Francisco José Sánchez , bizkaitar kirolaria, borroka librean aditua.1973 – Igor Flores , nafar txirrindulari ohia.1974 – Abraham de Amezaga , bizkaitar kazetaria eta hizlaria.1975 – Alberto Unamuntzaga , gipuzkoar politikaria, Eusko Alkartasunaren kidea.1986 – Javier Aramendia , nafar txirrindularia.1443 – Julio II.a , Aita santua (h. 1513 ).1537 – Ashikaga Yoshiaki , Ashikaga shogunerriko hamabosgarren eta azken shoguna (h. 1597 ).1687 – Francesco Geminiani , italiar musikaria eta biolinista (h. 1762 ).1820 – Afanasi Fet , errusiar olerkaria (h. 1893 ).1830 – Christina Rossetti , ingeles poeta eta idazlea (h. 1894 ).1839 – George Armstrong Custer , estatubatuar jenerala (h. 1876 ).1859 –1861 –1863 – Paul Painlevé , Frantziako lehen ministroa (h. 1933 ).1867 – Jozef Pilsudski , poloniako Bigarren Errepublikako lehen estatuburua eta diktadorea (h. 1935 ).1868 – Arnold Sommerfeld , alemaniar fisikaria eta matematikaria (h. 1951 ).1869 – Jekaterina Kuskova , errusiar ekonomista eta kazetariamarxismo legala ren teoriko nagusienetakoa (h. 1958 ).1874 – Henriette Caillaux , Joseph Caillaux politikari frantsesaren emaztea eta arte historialaria (h. 1943 ).1886 - Rose Wilder Lane , estatubatuar kazetaria, eleberrigilea, bidaia-idazlea eta teorialari politikoa (h. 1968 ).1889 – Fritz Arno Wagner , alemaniar zinema-argazkilaria (h. 1958 ).1890 –1891 – Alexander Rodtxenko , errusiar margolaria, eskultorea eta dekoratzailea (h. 1956 ).1894 – Charles Robberts Swart , Hegoafrikako azken gobernadore orokorra eta lehendabiziko presidentea (h. 1982 ).1895 – Mamerto Urriolagoitia , Boliviako 43. presidentea (h. 1974 ).1896 – Carl Ferdinand Cori , txekiar jatorriko biokimikari estatubatuarra, 1947ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1984 ).1898 – Henri Gouhier , frantziar idazle eta filosofoa (h. 1994 ).1901 –1903 –1905 – Otto Preminger , austriar-estatubatuar zinema zuzendaria (h. 1986 ).1906 – Willard Van Dyke , estatubatuar argazkilaria eta zinemagilea (h. 1986 ).1907 – Lin Biao , txinatar militarra eta politikaria, lehen Armada Gorriko buruzagia (h. 1971 ).1911 –1914 – Lina Bo Bardi , italiar-brasildar arkitekto-modernoa (h. 1992 ).1925 – Anastasio Somoza Debayle , Nikaraguako presidentea (h. 1980 ).1927 – Bhumibol Adulyadej , Thailandiako erregea (h. 2016 ).1932 –1934 –1936 – Robert Freeman , britainiar argazkilari eta diseinugile grafikoa, The Beatles ekin egindako lanagatik ezaguna (h. 2019 ).1938 – JJ Cale , estatubatuar gitarrajolea eta musikaria (h. 2013 ).1939 – Ricardo Bofill , kataluniar arkitektoa (h. 2022 ).1943 – Eva Joly , norvegiar-frantziar instrukzioko epaile eta Europa Ekologia – Berdeak alderdiko politikaria.1945 – Moshe Katsav , Israelgo presidente ohia.1946 – Josep Carreras , kataluniar opera-abeslaria, tenorra.1947 – Zhugderdemidiin Gurragtxaa , mongoliar kosmonauta eta politikaira, espaziora joandako lehen mongoliar kosmonauta.1950 –1954 – Hanif Kureishi , ingeles antzerkigile, zinema gidoigile, eleberrigile eta ipuingilea.1956 – Rosalía Arteaga , Ekuadorko presidentea.1963 – Alberto Nisman , Argentinako fiskala, Cristina Fernández de Kirchner presidentea salatu ondoren hilda agertu zena (h. 2015 ).1966 – Patricia Kaas , frantziar abeslaria eta aktorea.1969 – Catherine Tate , ingeles aktorea eta idazlea.1970 –1973 – Sorin Grindeanu , Errumaniako lehen ministroa.1975 – Ronnie O'Sullivan , snooker jokalari ingelesa.1979 – Rustam Kasimdzhanov , uzbekistandar xake jokalaria.1982 – Keri Hilson , estatubatuar abeslari eta musikagilea.1988 –1989 –Pamela Jelimo , kenyar atleta, 800 metrotan aditua.Linet Masai , keniar atleta, 10000 metroko lasterketan aditua.Quan Zhou Wu , espainiar idazle, ilustratzaile, komikigile eta diseinatzailea.1992 – Zion Moreno , mexikar-estatubatuar aktorea.1993 – Luciano Vietto , argentinar futbolaria.1995 – Albert Salazar , kataluniar aktorea.1518 – Giangiacomo Trivulzio , Vigevanoko markesa, italiar condottiero eta politikaria.1560 – Frantzisko II.a Frantziakoa , Frantziako erregea (j. 1544 ).1686 – Nikolas Steno , daniar zientzialari, polimata eta apaiz katolikoa (h. 1638 ).1760 – Melchor Rafael de Macanaz , espainiar politikaria eta gaztelaniazko idazlea (j. 1670 ).1772 – Marie-Anne de la Trémoille , Ursinsen printzesa (j. 1642 ).1782 – Martin Van Buren , Ameriketako Estatu Batuetako 8. Presidentea (h. 1862 ).1784 – Phillis Wheatley , bere poesia publikatzea lortu zuen lehen afroamerikar emakumea (j. c. 1753 )1791 – Wolfgang Amadeus Mozart , austriar musikagilea (j. 1756 ).1834 – Thomas Pringle , eskoziar poeta (j. 1789 ).1870 – Alexandre Dumas , frantziar idazle famatu eta emankorra (j. 1802 ).1882 – Theodor Ludwig Wilhelm von Bischoff , alemaniar fisikari eta biologoa (j. 1807 ).1891 – Petri II.a Brasilgoa , Brasilgo bigarren eta azken enperadorea (j. 1825 ).1899 – Jimena Quirós , espainiar zientzialaria, herrialdeko lehen emakumezko ozeanografotzat hartua (h. 1983 ).1908 – William Ireland Knapp , estatubatuar filologoa eta euskalaria (j. 1835 ).1911 – Valentin Serov , errusiar margolaria (j. 1865 ).1916 – János Richter , hungariar orkestra-zuzendaria (j. 1843 ).1919 – Elia Millosevich , italiar astronomoa (j. 1848 ).1925 – Wladyslaw Stanislaw Reymont , poloniar idazlea eta eleberrigilea, 1924ko Literaturako Nobel Saria (j. 1867 ).1926 – Claude Monet , frantziar margolaria (j. 1840 ).1929 – Oscar Björck , suediar margolaria eta Suediako Arteen Errege Akademiako irakaslea (j. 1860 ).1941 – Amrita Sher-Gil , indiar margolaria (j. 1913 ).1947 – William Isaac Thomas , estatubatuar soziologoa (j. 1863 ).1949 – Antoni Rovira i Virgili , kataluniar politikari eta kazetaria (j. 1882 ).1950 – Aurobindo Ghose , indiar filosofoa (j. 1872 ).1953 – Jorge Negrete , mexikar abeslari eta aktorea, rantxera eta mariatxi musikako abeslari bikaina izateagatik oroitua (j. 1911 ).1965 – Joseph Erlanger , estatubatuar fisiologoa, 1944ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1874 ).1966 – Sylvère Maes , belgikar txirrindularia (j. 1909 ).1969 – Alizia Battenbergekoa , britainiar printzesa (j. 1885 ).1973 –1974 – Pietro Germi , italiar zinema zuzendari, idazle, aktore eta ekoizlea (j. 1914 ).1979 – Sonia Delaunay Terk , ukrainar margolaria (j. 1885 ).1983 –1984 – Viktor Borisovitx Shklovsky , errusiar idazle eta literatura-kritikaria, errusiar formalismoaren aitzindari nagusietako bat (j. 1893 ).1989 – John Pritchard , britainiar orkestra zuzendaria (j. 1921 ).1993 –1995 – Clair Patterson , estatubatuar geokimikaria, Lurraren adina kalkulatu zuena (j. 1922 ).2002 – Ne Win , Myanmargo presidentea (j. 1911 ).2007 – Karlheinz Stockhausen , alemaniar musikagilea (j. 1928 ).2008 – Aleksi II.a Moskukoa , Moskuko eta Errusia guztietako XV. patriarka, Errusiako Eliza ortodoxoaren burua (j. 1929 ).2010 – Virgílio Teixeira , portugaldar aktorea (j. 1917 ).2012 – Oscar Niemeyer , brasildar arkitektoa, arkitektura modernoko erreferente nagusietako bat (j. 1907 ).2013 – Nelson Mandela , apartheidaren aurkako ekintzailea, Hegoafrikako lehendakaria eta 1993ko Bakearen Nobel Saria (j. 1918 ).2014 – Fabiola Mora y Aragón , Belgikako erregina ezkontidea (j. 1928 ).2017 –2020 – Viktor Ponedelnik , errusiar futbolari eta entrenatzailea (j. 1937 ).2021 –2022 – Kirstie Alley , estatubatuar aktorea eta umorista (j. 1951 ).2023 – Denny Laine , ingeles musikari, abeslari eta egile abeslaria, The Moody Blues eta Wings taldeko kidea (j. 1944 ).
Abenduaren 4 | Urteko egutegi | Abenduaren 6